Starnieuws - Column: Wereldnieuws nader belicht

Column: Wereldnieuws nader belicht

11 Dec 2023, 00:59

Marten Schalkwijk

De COP28 en klimaatverandering

In Dubai vindt momenteel de COP28 plaats met 84.000 deelnemers, onder wie veel activisten en lobbyisten. Men praat over maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. Klimaatverandering is een issue die de wereld letterlijk in zijn greep houdt. Op de ene plaats is er meer droogte en op een andere juist overstromingen. Zijn dit normale variaties in het weer of is er iets meer gaande? Wat is de COP? Wat levert het op? Mijn derde column ging al over dit onderwerp en daarin staan een aantal relevante zaken. Deze column gaat over de COP28.

COP en Klimaatverdrag

COP is de afkorting voor Conference of the Parties d.w.z. een conferentie van de landen die in 1992 (of later) het VN Klimaatverdrag hebben getekend. Suriname is in 1997 toegetreden tot dit verdrag. In het Klimaatverdrag van 30 jaar geleden is de bezorgdheid uitgesproken over de klimaatverandering en met name de menselijke bijdrage daartoe. Er wordt dan ook aangedrongen om de uitstoot (emissies) terug te dringen. De wetenschap op dit gebied is steeds verder ontwikkeld en men kan vrij goed berekenen hoeveel elk land aan kooldioxide (CO2) en andere schadelijke gassen uitstoot en in welke sectoren en gebieden dat gebeurt.

De COP vergaderingen vinden elk jaar in een ander land plaats en elke keer probeert men wat meer te bereiken. De eerste vergadering is in 1995 in Duitsland gehouden (COP1) met ongeveer 4.000 deelnemers. In 2015 werd te Parijs (COP21) een overeenkomst getekend, waarbij elk land duidelijke klimaatdoelen moet stellen en aangeven hoe zij de emissies gaan verlagen. Een belangrijk streven is om te behoeden dat de aarde meer dan 1,5 graden Celsius warmer wordt, omdat die opwarming een omslagpunt lijkt te zijn voor het leven van de mens op aarde. Het streven is dat elk land in 2030 de emissies met 50% omlaag gebracht heeft. De aarde is inmiddels al 1,2 graden Celsius warmer dan de gemiddelde temperatuur die gemeten is in de periode 1850 tot en met 1900.

Uitfaseren olieverbruik

Het lukt helaas vele landen niet om hun emissies (flink) omlaag te brengen. Daarom worden er drastischer maatregelen voorgesteld o.m. om het gebruik van fossiele brandstoffen (m.n. aardolie) af te bouwen. Fossiele brandstoffen worden gezien als de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde. Tot nu toe was dit onderwerp nooit opgenomen in een eindverklaring van de COP vergaderingen. Nu COP28 in een olieland wordt gehouden en zelfs een oliesjeik als voorzitter heeft, lijkt het moment aangebroken om dat wel te doen. Saudi Arabië en de OPEC hebben echter aangegeven niet achter de uitfasering van olie te staan en zullen zo een tekst niet ondersteunen. Daarnaast zijn er 1.300 lobbyisten voor de olie-, gas- en steenkoolindustrie aanwezig, die zullen proberen om zo een tekst tegen te houden.

De grote oliebedrijven zien hun aanwezigheid echter als belangrijk, omdat zij wel een positieve bijdrage kunnen leveren. Via nieuwe technologieën kan men gassen die bij de productie vrijkomen neutraliseren of ondergronds opslaan (bijv. carbon capture). Daarnaast investeren de bedrijven ook in duurzame energie als alternatief, en kunnen zij carbon credits kopen om hun eigen uitstoot te compenseren. Dinsdag 12 december is de conferentie afgelopen en zal blijken wat er in de eindtekst staat.

Klimaatfinanciering

Een van de issues die al heel lang speelt betreft financiering van maatregelen en projecten om klimaatverandering tegen te gaan, klimaatrampen te bestrijden, dan wel om aanpassingen te plegen om beter bestand te zijn tegen het klimaat. Al in 2001 (COP7) werd het besluit genomen om een Klimaatfonds (Adaptation Fund) op te zetten. Het was bedoeld om de afspraken van het Kyoto Protocol (COP3, 1997) te financieren. Dit was geen groot succes en landen klaagden dat ze nauwelijks toegang kregen tot het fonds.

In 2009 werd in Denemarken (COP15) het voorstel gedaan om een Green Climate Fund op te zetten. Het fonds was bedoeld om klimaatverandering te bestrijden via mitigatie- en adaptatieprojecten. In 2016 was het fonds -dat vanuit Zuid Korea opereert- volledig operationeel. Het is nu vooral gekoppeld aan projecten in het kader van de Overeenkomst van Parijs.

Tijdens COP 27 in Egypte werd aangedrongen om een apart fonds op te zetten om landen te helpen met de gevolgen van klimaatrampen, een zgn. ‘Loss and Damage Fund’. Landen die zelf weinig bijdragen aan klimaatverandering zijn wel slachtoffer van klimaatrampen. Vooral vanuit het Caribisch gebied is hier op aangedrongen, waarbij de premier van Barbados, mevr. Mia Motley, een belangrijke rol speelde. Dit fonds is tijdens COP28 goedgekeurd en zal voorlopig door de Wereldbank worden beheerd, zodat het sneller van de grond komt. Er zijn honderden miljarden, en zelfs biljoenen, nodig om toekomstige klimaatrampen het hoofd te bieden. Voorlopig is US$ 700 miljoen toegezegd. Dat is bij lange na niet voldoende, maar voor kleine landen is het bestaan van zo een fonds belangrijk, zodat zij niet onnodig in schulden raken na een orkaan of andere klimaatramp. Dit is alvast iets dat kan helpen wanneer de nood hoog is.

Marten Schalkwijk

Politiek analist

Advertentie

Monday 20 January

Sunday 19 January

Saturday 18 January