Op 10 september is professor Theo Edward Wong, hoogleraar geologie aan de Anton de Kom Universiteit, in Nederland overleden. Hij is 78 jaar geworden. Vijf jaar geleden werd hij al ernstig ziek, maar na een zware operatie heeft hij toch nog al die tijd zijn actieve leven kunnen voortzetten. Zelfs op zijn sterfbed nam hij nog examen af en gaf hij commentaar op beleidsstukken.

Professor Wong werd geboren in Paramaribo in 1946, volgde middelbaar onderwijs aan de AMS en studeerde geologie aan de Universiteit van Utrecht. Daar promoveerde hij in 1976 op de geologie van de olieboringen die tot dan toe in Suriname waren gedaan. Na zijn terugkeer in Suriname werkte hij achtereenvolgens in de goudexploratie bij de GMD, in de bauxietexploratie bij Suralco, en in de olie-exploratie bij Gulf Oil. Alleen al dat gedeelte van zijn loopbaan getuigt van de veelzijdigheid van zijn interesses. Tevens stond hij aan de wieg van de toenmalige licentiaatsopleiding geologie aan de Universiteit van Suriname.

Vanaf 1984 tot 2010 werkte hij in Nederland in verschillende functies bij oliemaatschappijen, bij de Nederlandse Rijks Geologische Dienst, die later opging in TNO. Vanaf 1996 was hij tevens buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Daar heeft hij ook belangrijke bijdragen aan de Nederlandse geologie gegeven, onder andere als redacteur van het standaardwerk Geology of the Netherlands uit 2007. Ook van de herziene versie van dat boek die later dit jaar uitkomt is hij nog steeds co-auteur. Op zijn sterfbed zei hij mij: ‘Er zal dan wel een kruisje achter mijn naam komen te staan.’ Hij had er vrede mee.

 Maar al die jaren in Nederland bleef hij betrokken bij de Surinaamse geologie. Hij richtte het Comité Aardwetenschappelijke Ondersteuning Suriname (CAWOS) op, maakte tijdens een studiereis naar Suriname in 1993 een grondige inventarisatie van de problemen en stelde een uitgebreid plan op voor de rehabilitatie van de Geologisch Mijnbouwkundige Dienst. Toen al! Ook was hij de initiatiefnemer en redacteur van het boek History of the Earth Sciences in Suriname (1998), uitgegeven door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en TNO.

In 2002 werd bij benoemd tot hoogleraar geologie aan de Anton de Kom Universiteit van Suriname. Vanaf dat moment heeft de geologie in Suriname door zijn toedoen een enorme vlucht gemaakt.  Hij begon jaarlijkse cursussen Petroleum Technology te geven, met steun van Staatsolie,  en bouwde de bestaande vierjarige licentiaatsopleiding om tot een driejarige bachelor-opleiding.  In 2009  breidde hij de opleiding uit met een master  Petroleum Geology, wederom gesponsord door Staatsolie. In 2011 richtte hij met aanzienlijke financiële steun van IAMGOLD en SEMIF een master  in Mineral Resources op, met name gericht op de geologie en delfstoffen  van het binnenland van Suriname.  Voor beide master- opleidingen  heeft hij vele, vooral buitenlandse docenten laten invliegen voor modulaire cursussen, in samenwerkingsprojecten met TNO, de Universiteit Utrecht, de Technische Universiteit Delft en de VU Universiteit Amsterdam. 

Hij was in 2013 Surinaams projectleider van twee geologische samenwerkingsprojecten met  de Braziliaanse geologische dienst CPRM. In 2016 is onder zijn redactie een speciaal Suriname nummer van het Netherlands Journal of Geosciences -  Geologie en Mijnbouw verschenen waarin zes van de acht eerste auteurs  AdeKUS studenten zijn. Daarin werden ook de resultaten van de Braziliaanse samenwerking gepresenteerd. In 2017 publiceerde hij ook met twee co-auteurs het boek Geologie en landschap van Suriname voor het hoger en middelbaar onderwijs in Suriname. Zo’n boek was er nog niet. 

Hij was van 2019 tot april 2024 ook Surinaams projectleider van het South American Exploration Initiative (SAXI), een groot geologisch onderzoeksproject in het hele Guianaschild, in samenwerking met de Universiteit van West-Australië, universiteiten en geologische diensten in de buurlanden en in Europa, gesponsord door een aantal mijnbouwmaatschappijen.  Daar zijn al twee internationale geologiecongressen uit voortgekomen. De eerste in Paramaribo in 2019, de 11e Inter Guiana Geological Conference,  werd door hem samen met Nicole Kioe-A-Sen georganiseerd, trok bijna tweehonderd wetenschappers uit tien landen, en telde een aanzienlijke hoeveelheid bijdragen van Surinaamse studenten. De tweede conferentie werd in 2022 in Georgetown gehouden, wederom met een grote Surinaamse inbreng. 

Inmiddels zijn er in samenwerking met de Universiteit Utrecht ook vier Surinaamse geologiestudenten bezig met hun PhD onderzoek, gesponsord door IAMGOLD, SEMIF en SAXI. De minister van Natuurlijke Hulpbronnen heeft hem in 2018 als eerbewijs en dank voor zijn uitzonderlijke verdiensten voor de ontwikkeling van geologie en mijnbouw in Suriname de Gouden Opbouwdiamant toegekend, een onderscheiding die al in 1963 door minister Frank Essed was ingesteld. Hij was er trots op. Na de laudatio bij de uitreiking zei hij: ‘wat u mij hier vertelt hoor je normaliter pas na je overlijden’.

Samenvattend heeft Wong in Suriname een geweldige opleving van het onderwijs en onderzoek in de geologie teweeggebracht, en hij heeft een hele generatie jonge, enthousiaste en goed opgeleide Surinaamse geologen afgeleverd. Dit allemaal  mag een buitengewone prestatie genoemd worden. In februari dit jaar heeft hij zijn memoires gepubliceerd, in een door velen bezochte presentatie in de Universiteitsbibliotheek. Lees dat boek, het is vol humor en zelfspot geschreven, staat vol met mooie foto’s van zijn vele reizen en geeft een prachtig overzicht van zijn veelzijdige en kleurrijke leven.