Surinam Airways (SLM) wil drastische maatregelen nemen omdat de schuldenlast tot boven de US$ 100 miljoen is gestegen. De SLM-directeur Paul de Haan heeft onlangs het ‘SLM Crisis- en Herstelplan 2021-2023’ aangeboden aan vicepresident Ronnie Brunswijk. Om de operationele kosten te dekken, wil het bedrijf een jaar lang US$ 2 miljoen per maand staatssteun. Een reactie van de regering op de plannen van de SLM-directie blijft tot dusver uit. Ook is niet duidelijk welke toekomstgaranties de regering in ruil voor haar financiële injectie eist van de luchtvaartmaatschappij. Moet de belastingbetaler de noodlijdende maatschappij helpen om de Surinaamse luchtvaart overeind te houden?

In mei kreeg het SLM-personeel met moeite nog haar salaris uitbetaald. De directie liet toen weten voorlopig niet in staat te zijn om vakantiegelden en bonusgelden uit te betalen aan het personeel. Met de derde golf van Covid-19 zijn de kansen om tot normalisatie van bedrijfsactiviteiten te geraken of om meerdere charters uit te voeren, vooralsnog gering. Gisteren is voor de tweede keer het gehuurde toestel van de SLM, B737-700 (PZTCT), aan de ketting gelegd door de lessor. Is de luchtvaartmaatschappij het waard om door de staat gered te worden van het bankroet?

Nationale luchtvaarttrots
Velen zien Surinam Airways graag als ambassadeur van Suriname. SLM vervoert jaarlijks enkele tienduizenden passagiers van en naar Paramaribo. De nationale luchtvaarttrots verbindt het land zo met de rest van de wereld. Als het bedrijf nu omvalt, staat er geen Surinaams alternatief (meteen) klaar. Velen zien het faillissement van het luchtvaartbedrijf dan ook als een nachtmerriescenario. Maar net als de meeste staatsbedrijven is SLM amper financieel rendabel.

De Surinaamse ‘home carrier’ bouwde in de voorbije jaren door (buitensporige) politieke inmenging in het bestuur en toezicht, mismanagement en verkeerde strategische keuzes voor vlootontwikkeling de huidige schuldenlast op. De SLM-directeur wil met een drastische personeelssanering en een zware kostenbesparing tegen 2023 met het bedrijf uit de rode cijfers komen. Veel analisten verwachten echter dat het zeker twee tot drie jaren zal duren voor de luchtvaartindustrie weer naar de pre-coronasituatie terugkeert. Daardoor dreigt de regering miljoenen Amerikaanse dollars staatssteun te verlenen zonder zicht op een positieve verandering.

Transit carrier
SLM is nu bezig om de bedrijfsactiviteiten aan te passen. Het bedrijf wil niet alleen opereren als ‘carrier’ naar eindbestemmingen, maar ook als ‘transit carrier’ fungeren voor Noord-, Midden- en Zuid-Amerika. De luchtvaartmaatschappij kan zo mogelijk van groter belang worden voor de J.A. Pengelluchthaven. Het bedrijf is goed voor tenminste 60 procent van het aantal vliegbewegingen op de nationale luchthaven.

Als ‘transit carrier’ kan SLM samenwerken met luchtvaartmaatschappijen om vliegtuigen zo vol mogelijk de lucht in te sturen. Door die samenwerking stijgt het aantal bestemmingen vanuit de nationale luchthaven exponentieel. Zo brengt SLM reizigers uit Amsterdam via Paramaribo naar bestemmingen in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika. SLM onderkent het belang van een uitgebreid netwerk. Vandaag stappen veel reizigers uit Amsterdam in Paramaribo niet over op een andere vlucht. Als zuivere point-to-point-maatschappij kan SLM (zeer) moeilijk rendabel worden.

Banenmotor
De slogan ‘flying on trusted wings’ van SLM geldt vandaag niet voor het merendeel van de werknemers, van wie de toekomst aan een zijden draadje hangt. Begin mei is aangekondigd dat er een collectieve ontslagvergunning zal worden aangevraagd voor een groot deel van de medewerkers. Maar de nationale luchtvaarttrots creëert niet alleen banen met haar hoofdkantoor en passage- en vrachtverkoopkantoren. Terwijl afhandelaars, cateraars, beveiligers en reinigingsbedrijven een vlucht van SLM voorbereiden, winkelen passagiers in de luchthavenshops of drinken ze een ‘Djogo’ in de vertrekhal.

Coronacrisis
SLM is evenwel niet het enige bedrijf in het land dat de impact van het coronavirus voelt. Ook andere sectoren kloppen op de deuren van het kabinet van de vicepresident. Door de uitbraak van het Covid-19 virus in Suriname zijn zelfstandige ondernemers, micro-, kleine- en middelgrote ondernemingen (‘small businesses’) in enorme moeilijkheden. Een in februari gehouden enquête onder een niet-representatieve steekproef van 53 ‘small businesses’ toont aan dat 58% van de respondenten door de coronacrisis steeds terugkerende financiële problemen heeft. De meeste ondernemers zijn nu door hun financiële buffers heen en/of hun inkomsten zijn tot op een te laag niveau teruggevallen. SLM moet dus niet zonder meer een voorkeursbehandeling krijgen.

Economische investering
Miljoenen Amerikaanse dollars zijn acuut nodig om de operatie van SLM veilig te stellen, maar waar eindigt die staatssteun? De regering dient duidelijke garanties over de toekomstige groei van SLM te vragen. De politiek moet niet vergeten hoe de schuldenlast van het bedrijf is opgelopen. Verder is het de vraag of het IMF toestaat dat de overheid met staatssteun de noodlijdende maatschappij overeind houdt. De financiële steun van de overheid aan SLM moet daarom een economische investering zijn en geen staatssteun.

Vincent Roep

Advertentie