“Indonesië is lid van de G-20 en ontwikkelt zich nu in rap tempo”, zegt Surinames ambassadeur Benz Abas in de Indonesische hoofdstad Jakarta. Volgens hem is Suriname onvoldoende bekend met de ontwikkelingen, investeringskansen en handelsmogelijkheden in Indonesië. Een kwestie van “onbekend maakt onbemind”. Suriname moet volgens Abas de handels- en investeringsblikken anders richten om het tij te keren. “We zullen blijven kijken naar India en China, maar geloof me, Indonesië gaat de toekomst zijn en is nu al heerser in Azië.” 

Om die onbekendheid te verkleinen en meer Surinaamse ondernemers te interesseren, organiseert de Indonesische ambassade in Paramaribo jaarlijks een businesstrip rond de ‘Trade Expo Indonesia’ (TEI), een jaarlijks internationale handelsbeurs in oktober, te Jakarta. Dit jaar reisden twaalf Surinaamse ondernemers mee voor de 34e beurseditie.

Het is keihard zakendoen op de TEI. Na verschillende koekjes geproefd te hebben, begint de scherpe onderhandeling voor Gafoer. Hij bezoekt de handelsbeurs voor het eerst en wil zijn leveranciers persoonlijk ontmoeten, na jaren van intensief contact via de e-mail. “Het is een goede gelegenheid om nieuwe producten te kopen en problemen die wij in Suriname ervaren te bespreken, zoals de taal van de productbeschrijving en prijs”, motiveert hij zijn deelname via de businesstrip. 

Gafoer: “Je bespreekt bijvoorbeeld ook de economische situatie van je land, de devaluatie en afname van de koopkracht.” De ondernemer hoopt zo betere inkoopprijzen te krijgen. “Het zijn handelaren en zij willen hun afzet ook niet kwijt” legt hij uit.

“Een land draai je met ondernemers en niet met overheidsambtenaren. En dat heeft de Indonesische president goed ingezien”, reageert Soeparmin Djojobesari van Djojo bedrijven, die ook meereist in de handelsdelegatie. Hij is sinds 2018 afgezant van president Desi Bouterse voor Zuidoost-Azië en moet Indonesische investeerders aantrekken. “Indonesië heeft ons een scala aan producten, goederen en financieringen te bieden”, zegt Djojobesari, die sinds 2014 bouwmaterialen uit Indonesië importeert. 

“Indonesië produceert meer dan ons en je kunt in Suriname geld maken met Indonesische producten. Met € 10 haal je 1 of 2 producten uit Europa, terwijl je uit Indonesië bijna 8 haalt en de kwaliteit is even goed.” En hoewel beide landen hetzelfde klimaat hebben en ongeveer dezelfde producten kennen, ziet hij een gat in de markt: export van Surinaamse rijst. “Indonesië kent alleen hoogland rijst en die smaakt anders.” 

Hoewel Suriname een te kleine afzetmarkt is voor Indonesië, hebben wij strategisch gezien een pluspunt, stelt ambassadeur Abas. “Onze ligging is interessant. Surinaamse ondernemers kunnen als import/export hub naar het Caribisch gebied en Zuid-Amerika dienen. Daar zit de markt.” 

Abas ziet nog een voordeel voor Suriname in het zakendoen. “Wij hebben een diaspora gemeenschap, die al handel drijft met Indonesië. Wij moeten die alleen maar uitbreiden.” De diplomaat ziet graag dat meer Surinamers participeren aan de TEI. “Hier doe je rechtstreeks zaken en ontmoet je tal van buitenlandse handelaren met wie je ook business kunt doen.” 

Dit concept is bekend bij Roël Guljé van Gulsons Trading Enterprise. Hij doet al 25 jaar rechtstreeks zaken met Indonesische meubelmakers, die zijn ontwerpen in elkaar timmeren in houten- en rotanmeubels, welke hij naar Suriname importeert. In het verleden verkocht hij deze door aan lokale woonhuiswinkels, maar de laatste jaren staan die nu alleen in zijn eigen showroom in Paramaribo. Zijn afzetmarkt zit ook buiten Suriname, zoals Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland.

Maar Suriname is niet vriendelijk genoeg naar de eigen ondernemers, merkt Guljé op. “De overheid stimuleert ondernemerschap niet en het vertrouwen is zoek.” Hij list een aantal zaken die anders moeten. “In Suriname ontbreekt er een container scanner, dus halen ze op de Nieuwe Haven al mijn meubels handmatig eruit. Bij het terugzetten worden ze beschadigd en past 25% er niet meer in. Op wie verhaal je die extra onkosten?” 

Gafoer ervaart problemen in Suriname bij het zakendoen met handelaren uit verschillende landen. Bijvoorbeeld bij de import van melk- en vleesproducten uit Aziatische landen en het Midden-Oosten. “Het is heel vervelend. Suriname beweert dat het vee uit die landen nog de mond en klauwzeer virusziekte hebben, maar kan dat zelf niet onderzoeken. Kip heeft dat niet en toch mogen wij die ook niet importeren. Ik vind het erg, want het zijn moslimlanden en ik vertrouw die eerder als het gaat om halal vlees.” 

“Ja, Suriname heeft nog veel huiswerk te maken, erkennen Djojobesari en Abas. Op de ambassade krijgt Abas vaker Indonesische zakenlieden die allerlei vragen stellen zoals over het belastingstelsel en preferentieregels voor investeerders. Abas: “We moeten goed naar de Investeringswet kijken en deze wijzigingen. Niet alleen voor Indonesische investeerders, maar voor elke buitenlandse investeerder die naar Suriname kijkt.”

Volgens Djojobesari moeten Surinaamse ondernemers joint ventures aangaan, inkopen in Indonesië en gezamenlijk transporteren. “Dit scheelt in de kosten en zo kun je het product goedkoper verkopen”, stelt hij. Voor Gafoer en Guljé is het transport of de afstand tussen Suriname en Indonesië totaal geen handelsbarrière. “Er zijn genoeg verschepingsmogelijkheden”, zegt Gafoer, die voornamelijk consumptiegoederen als levensmiddelen uit Indonesië haalt. “Op maandbasis importeer ik zeker zo een tien containers uit Indonesië.” 

De diplomatieke missies van Indonesië en Suriname werken ernaar toe om rond de viering van 130 jaar Javaanse Immigratie in Suriname in augustus 2020, een grote groep Indonesische investeerders naar Paramaribo te halen. “We willen samen de Indofair groter opzetten met tal van Indonesische producten”, geeft Djojobesari aan. De nieuwe Indonesische regering wil binnen vijf jaar Indonesië een investeerders-vriendelijk land maken.