Dat crimineel gedrag toeneemt en steeds gewelddadiger wordt, staat als een paal boven water. Maar wat wij nu merken is dat de leeftijd van daders steeds lager wordt. Onlangs werden wij opgeschrikt door de moord op een 53-jarige door een 15-jarige. Via verschillende opbelprogramma’s hebben mensen hun mening kunnen ventileren. De rode draad was: “dat het verkeerd gaat met onze jeugd ligt aan de opvoeding van de ouders”. Maar is dat wel zo. In dit stuk wil ik het hebben over de eventuele oorzaken en oplossingsmodellen aandragen.

De geboorte en ontwikkeling van een kind
Kinderen worden in alle onschuld geboren. Niemand wordt geboren als kunstenaar, arts, drugsgebruiker of crimineel. Als mens ben je het product van je omgeving en daar werken niet alleen de ouders aan mee, maar de totale gemeenschap. Het opvoeden van kinderen is op de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de ouders maar ook van de familie, de school, de gemeenschap, (overheid, media) werken daar bewust en/of onbewust in belangrijke mate aan mee.

De ouders
Ouders voeden hun kinderen op met de beste bedoelingen: Over het algemeen willen ouders dat hun kroost zich ontwikkelt tot zelfstandige en verantwoordelijke personen die op een eerlijke manier in hun onderhoud kunnen voorzien. Hoe komt het dat het toch verkeerd kan aflopen.
Hier wil ik enkele oorzaken noemen die de positieve intenties van ouders negatief beïnvloeden met alle gevolgen van dien...

In veel gezinnen is er door de moderne technologie nauwelijks contact tussen ouders en kinderen. Ze communiceren met elkaar via o.a. hun smartphone, hun tablet., enz. Dit heeft onder meer tot gevolg dat het gezinsleven helaas aan
belangrijkheid inboet: er is vaak weinig 'nestwarmte' waarin het kind zich veilig en gekoesterd voelt. Er wordt geen tijd gemaakt voor gezamenlijke gezinsactiviteiten die o.a. saamhorigheid vergroten.

Wij leven wel in een tijdperk van versnelde technologische ontwikkeling, maar moeten beseffen dat de vooruitgang in de technologie in dienst staat van de mensen en niet omgekeerd. We maken gebruik van apparaten die de wereld dichter bij ons brengen en dat is een goede zaak. Anders wordt het als wij ons gedragen als dienaren, slaven van de technologie. M.a.w. als we ons leven laten overheersen door bv. onze Ipad, Smart Phone, tablet, enz.

Als mens heb jij de controle over de apparaten. Gaat het om jonge kinderen dan kan je als ouders regels vaststellen; je kan afspraken maken over al dan niet gebruik van een apparaat (telefoon, TV, tablet, enz.) Het hoeft geen betoog dat de ouders zelf het voorbeeld dienen te geven door op verantwoorde wijze om te gaan met de technologie. Het spreekwoord zegt 'goed voorbeeld doet goed volgen'.

Het gezin is de kleinste cel van de maatschappij. En hier wordt de basis gelegd van de opvoeding en voor de vorming (ontwikkeling) van het individu.

Het verdient aanbeveling om als ouder(s) het voortouw te nemen en gezinsactiviteiten die plaats te geven die hen toekomt: b.v. als gezin samen gezellig eten en praten met elkaar over allerhande zaken. Belangrijk is dat de gezinsleden met elkaar op positieve wijze bezig zijn. Laat de kinderen het gevoel hebben dat ze geliefd zijn en dat ze een thuis hebben. En geef je kind vaker, liefst elke dag tenminste een brasa!

Meerdere banen
Een andere oorzaak kan gezocht worden in het verschijnsel 'Ouders die meerdere banen hebben'. Dit schijnt al geruime tijd meer regel te zijn dan uitzondering. In een aantal gevallen gebeurt dit uit pure noodzaak om het gezin van het nodige te voorzien. Maar het komt ook voor dat de ouder(s) dit doen om de wensen van hun kroost over het hebben van de nieuwste snufjes op het gebied van mode, telecommunicatiemiddelen, enz. te vervullen.
Het is voor een ouder fijn om je kind te verwennen, maar materiële zaken kunnen nooit een vervanging c.q. compensatie zijn voor liefde en aandacht. Daarnaast zullen ouders toch aan hun kroost moeten leren om tevreden te zijn en hun behoeften uit te stellen.
Doen ze dit niet, dan scheppen ze ruimte voor negatieve figuren in de samenleving die op de loer staan om met diverse lokmiddelen de jongeren van thuis te vervreemden en op het slechte pad te brengen...

Laten wij het nu hebben over de grote groep, waaronder éénoudergezinnen, waarvan de ouder dagelijks laat in de middag thuis komt. Hier zou de familie een bijdrage kunnen leveren. In het Suriname van vroeger kenden wij het familiegevoel, die sterke familieband, die er in sommige groepen nog wel is. Naast de sociale controle vanuit de familie was er altijd een vertrouwensfiguur die de vader/moederrol gedeeltelijk vervulde en op wie de kinderen konden terugvallen. Figuren die deze rol zouden kunnen en willen vervullen zijn tegenwoordig schaars. Kinderen van ouders die meerdere banen hebben worden in het ergste geval aan hun lot overgelaten. Zij voeden zichzelf op.
Gelukkig wordt een deel van deze groep kinderen opgevangen in het project 'naschoolse opvang en begeleiding'.

Het probleem dat bij deze groep ook vaak speelt is huisvesting. Bij gebrek aan adequate huisvesting worden jongeren gedwongen op straat te leven omdat 'thuis'er alleen slaapruimte ter beschikking is. Wat leren deze jongeren van de straat?

De school
De school moet meewerken aan de opvoeding en vorming van jongeren en wel in alle facetten. Zoals ouders een stempel drukken op het gezin doet de school dat met het kind. Leerkrachten, docenten, schoolleiders dienen niet alleen te werken aan de intellectuele vorming maar dienen ook aandacht te schenken aan de sociaal maatschappelijke vorming van hun leerlingen/studenten. Kinderen die een bepaald gedrag – positief of negatief - vertonen vallen steevast op. Als het gedrag problematisch is zal dat voor de leerkracht een signaal zijn dat er iets aan de hand is. De school is het aangewezen instituut om in zo’n geval hulp te bieden en de thuissituatie te helpen bijstellen, geen makkelijke taak. Hier kom ik later op terug.

Wat merken wij heden ten dage in ons onderwijs: De scholen die meer doen dan wat op hun rooster staat aangegeven, zijn in de minderheid. Ook hier ligt de verantwoordelijkheid bij de schoolleiders, directie. De school staat en valt met de leiding.

Het is daarom jammer dat er, onder de schoolleiders die hun werk op adequate wijze uitvoeren, professionals zijn die het niet zo nauw nemen met hun taak: Schoolleiders geven niet altijd het goede voorbeeld met alle nadelige gevolgen voor de kinderen, leerkrachten en ouders. Klachten betreffende onderwijzend personeel over hun kleding, wijze van lesgeven, omgangsvormen, zijn alom bekend bij ouders, grootouders en ik denk ook bij de Inspectie.
Tegenwoordig ligt het accent in het onderwijs helaas op het afwerken van de leerstof .” Opvoeden en vormen is voor de ouders”, denken vele leerkrachten.
Maar de school is een verlengstuk van thuis.
De school kan recht maken wat krom aan het groeien is, daar zijn legio voorbeelden van bekend.

Renate Wouden-Bhugwandass

Advertentie