Het was een volledig Surinaamse avond vrijdag in de Grote zaal van Stadsschouwburg in Amsterdam waar theatergroep Urban Myth de voorstelling ‘Elisabeth Samson vs. de Nederlandse Staat bracht.
Het theaterstuk gaat over de koloniale tijd in Suriname maar vooral over zwarte en blanke identiteit, de tegenstellingen tussen arm en rijk en de mogelijkheid van vrije keuzes. Het is gebaseerd op het levensverhaal van Elisabeth Samson, de eerste succesvolle en steenrijke zwarte plantagehoudster.

Halverwege de 18de eeuw is Samson van plan met een blanke man te trouwen. Het gouvernement in Suriname weigert toestemming te verlenen aan het huwelijk, waarop Samson een rechtszaak aanspant tegen de Nederlandse Staat. Ze beschouwt zich als een vrije vrouw die vindt dat ze ongeacht haar huidskleur haar eigen keuzes moet kunnen bepalen.

Het leverde een bij vlagen hilarisch theaterstuk op. De acteurs waren prima op dreef en vooral Denise Jannah kreeg als zingende slavin de handen op elkaar. Yootha Wong-Loi-Sing, onlangs te zien in de speelfilm ‘Hoe duur was de suiker’, speelde de jonge Elisabeth Samson, terwijl Helen Kamperveen - nu pas écht weer terug in Holland - de oudere Elisabeth vertolkte. Noraly Beyer nam een fijne bijrol als Nederlandse rechter voor haar rekening en de in Nederland bekende tv-acteur Raymi Sambo tekende met overtuiging voor de rol van zwarte dominee.

De meest verwarrende dag
Schrijfster Karin Amatmoekrim was verantwoordelijk voor de tekst. Ze was naar eigen zeggen zelden zo nerveus geweest. Amatmoekrim maakte haar debuut als toneelschrijfster en de directe respons van het publiek betekende voor haar een compleet nieuwe ervaring: ‘Van tevoren had ik eigenlijk in een hoekje willen wegkruipen. Het is ongelooflijk spannend om in de zaal te gaan zitten en dan maar af te wachten wat het publiek ervan vindt. Als er een nieuw boek van mij uitkomt, krijg ik daar pas veel later reacties op. Soms zelfs helemaal niet.’

De grappen over Surinamers in het stuk - waaronder een paar hele foute - waren overigens niet van Amatmoekrim. Die hadden de acteurs er tijdens de slechts drie weken durende repetities zelf al improviserend ingebracht. Omdat er zeer waarschijnlijk geen nieuwe opvoeringen van het stuk op het programma staan, volgt hierbij de grap waarmee Hirsa van Til, de enige blanke acteur in het stuk, de zaal plat kreeg: ‘A bun, nog één raadsel dan. De meest verwarrende dag in Suriname?’ Er klinkt tromgeroffel en de spelers fluisteren door elkaar heen: ‘Jawel, dames en heren, de meest verwarrende dag in Suriname is natuurlijk: tataaa... Vaderdag.’

Diederik Samwel

Advertentie