Ik heb interviews van dhr. Karel Eckhorst gelezen waarbij hij het belang van verdere hervorming van de Surinaamse economie benadrukt. In de vele jaren waarin ik nauw met dhr. Eckhorst heb samengewerkt, hebben we vele leerrijke discussies gehad over economische ontwikkeling in het algemeen en de economische ontwikkeling van Suriname in het bijzonder. De heer Eckhorst is een zeer deskundige Surinamer die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van het huidige macro-economisch hervormingsprogramma met het IMF en ik ben het volledig eens met zijn visie over de noodzaak van verdere hervorming van de Surinaamse economie, waarbij een rol is weggelegd voor het IMF. Ook de huidige minister van Financiën en Planning, dhr. Raghoebarsing, heeft het belang van verdere hervorming publiekelijk geuit.

Economische hervorming is een alomvattende en radicale verandering in het functioneren van het economisch systeem en de belangrijkste regels hiervan. Economische hervorming is aldus een verandering van de mindset (= manier van denken) van de samenleving in het algemeen en die van beleidsmakers in het bijzonder. Zonder een verandering van de mindset kan een land blijven steken in een situatie van verpaupering en ontreddering. Voor Suriname geldt dat zonder een verandering van de mindset, een atmosfeer van macro-economische ontsporing altijd in de lucht zal blijven hangen en wij ons kunnen voorbereiden op een vierde ronde van macro-economische ontsporing. 

Verdere hervorming moet inhouden dat wij definitief breken met de mindset van macro-economische ontwrichting en een normaal functionerend land worden waar macro-economische stabiliteit hoog in het vaandel staat.

Vanuit een internationaal perspectief bekeken merken wij dat haast alle landen die een succesvolle economische ontwikkeling in de afgelopen 50-70 jaar hebben doorlopen, dit hebben bereikt op basis van continue economische hervormingen. Door de dynamiek van het economisch leven c.q. economisch proces, ontstaan er steeds nieuwe uitdagingen en deze kunnen alleen succesvol worden aangepakt op basis van economische hervormingen die gebaseerd zijn op goed bestuur. Het motto hierbij is reform or perish (“hervorm of ga ten onder”).

In 1978 heeft Deng Xiaoping gebroken met de culturele revolutie die voor miljoenen doden heeft gezorgd in China en via economische hervormingen en een veranderde mindset China gezet op een koers van grote vooruitgang en voorspoed. In 1991 heeft Manmohan Singh een hervormingsprogramma geïmplementeerd in India om afstand te nemen van een gefaald en corrupt socialistisch experiment, mede met het doel de grote economische achterstand ten opzichte van China in te lopen.

Tijdens een paneldiscussie van Stichting Projekta op 12 juni 2024, over de schuldenlast van Suriname, heb ik in een korte statement de aanwezigen gewezen op het belang van verdere hervorming van de economie. Suriname was tot 2021 het enige land op het Westelijk Halfrond met de minste economische hervormingen. Suriname is tevens het enige land, na Argentinië, dat meerdere keren met hetzelfde macro-economisch beleid en dus dezelfde mindset, zijn economie drie keren ernstig heeft laten ontsporen (Argentinië 9 keren). De hoge maatschappelijke kosten bij ontsporing en herstel blijven niet uit.

Ik heb tijdens de paneldiscussie gezegd dat het huidige programma met het IMF, in de economische literatuur, wordt beschouwd als de eerste generatie economische hervormingen met als doel macro-economische onevenwichtigheden weg te werken, stabiliteit te garanderen, inflatie onder controle te houden, begrotings- en monetaire discipline te waarborgen en de staatsschuld terug te dringen. De verdere hervormingen waarop dhr. Eckhorst doelde, zijn hervormingen van de tweede generatie en zijn vooral micro-economisch van aard. 

Voor Suriname betreft het zaken als: het versterken van de infrastructuur van de economie, het vergroten van de efficiëntie, het vergroten van de concurrentiekracht, het versterken van de institutionele infrastructuur die concurrentie moet vergroten, hervorming van de publieke sector, incentives voor de ontwikkeling van een robuuste en veerkrachtige private sector, de verhoging van de koopkracht voor alle huishoudens en de arbeidsproductiviteit voor de gehele economie, de diversificatie van de economie, verhoging van het exportvolume en verruiming van het exportpakket, hervorming van het onderwijs om de arbeidskrachten voor de economie van de 21-ste eeuw te trainen, het ontwikkelen van een weldoordacht economisch groeibeleid.