‘NDP ó kenki a system.’ Dit verkiezingsmotto klinkt misschien ironisch uit de mond van een partij die voortkomt uit een beweging die in 1980 het democratische rechtssysteem aan flarden schoot, de macht en de vrijheid uit de handen van het volk stal, tegenstanders straffeloos en zonder proces liet executeren en die, in een democratisch jasje, herhaaldelijk de economie deed ontsporen. “Niet het systeem is fout”, zei Rambocus, een van degenen die gemarteld en geëlimineerd werd, “maar de mensen die er inhoud aan moeten geven”. Maar de NDP heeft gelijk, er moet wat veranderen in het landsbestuur. Maar wat?

Het huidige (macro)economische beleid veranderen, zou zijn als het omhakken van een jonge boom die op het punt staat om vrucht te dragen. San mus’ kenki is inderdaad de politieke cultuur. Begin aan de top. De president is het eerste voorbeeld van het onderscheid tussen goed en kwaad. Daarom is de keuze van een president belangrijk. Het instituut 'President’ werd bezoedeld toen ‘de persoon’ die buiten Suriname was veroordeeld voor drugshandel en ook werd vervolgd in verband met meerdere moorden gepleegd in Suriname, tot president werd gekozen. Het instituut ‘Vicepresident’ werd in diskrediet gebracht door de verkiezing van 'de persoon' die in binnen- en buitenland is veroordeeld. ‘Dit komt neer op het bejubelen van het slechte, en zodra het slechte waardering vindt, is het goede verloren.’

‘Elk volk krijgt de leiders die het verdient’ is een andere gezegde. De kiezers bepalen. De kwaliteit van het bestuur weerspiegelt de keuze van het kiezersvolk. Elke partij heeft haar vaste kiezers die je niet kunt overtuigen om anders te stemmen, zelfs als je ze overtuigt, zijn ze nog steeds niet overtuigd. Wie de volgende president moet worden is vooral een probleem voor de zwevende kiezers. Hopelijk wil de zwevende kiezer een president die onbezoedeld is, niet iemand wiens levensstijl weelderig is maar vol fouten.

De huidige president straalt geen charisma uit (het zou hem helpen als hij meer sappige anekdotes of grappen vertelde), maar hij straalt wel ijver, vastberadenheid en optimisme uit, evenals de moed om door te gaan waar anderen afhaken. Ondanks zijn vele minpunten volgens zijn tegenstanders, heeft hij een paar troeven in handen: hij is goed ingewerkt, hij heeft het land door de grote, zo niet de grootste, nationale economische crisis geleid, en hij heeft het vertrouwen van het buitenland. Hoe dan ook, je weet wat je te wachten staat. De concurrentie van binnenuit zou kunnen komen van de minister van Defensie. De externe concurrenten zijn de voorzitters van de NDP en de NPS. De vraag is of de kiezers de concurrenten wel zien als een frisse wind of een verademing of dat ze het hetzelfde oude geluid horen. Hopelijk duiken er nog enkele serieuze uitdagers op met ‘tien schone vingers’ en genoeg ‘massa’ om het op te nemen tegen de president.

De vp schildert zichzelf al jaren als president. Het is publiek geheim dat hij een zwak heeft voor criminaliteit. Dit zijn de feiten. Hij is in binnen- en buitenland veroordeeld. Hij kan niet vrij reizen. Contact met verdachten of veroordeelden is hem niet vreemd. Als waarnemend president laat hij zich fotograferen met veroordeelden in Santo Boma. Hij onthulde dat hij foto’s van een voortvluchtige veroordeelde had ontvangen en dat hij wist waar hij zich schuilhield. Waren dit versprekingen? Bestaat er een verbond van foute mannen beschermd door een belofte van vriendschap?

De NDP heeft een ethische code opgesteld voor haar leden. Prima. Het is goed om foute gedragingen in je partij in toom te houden. Het was niet netjes om in het parlement het leenplafond op te blazen, waarna leningen en uitgaven als een gek gingen lopen, of om de kasreserves van de banken open te breken. In 2012 werd ook de amnestiewet gewijzigd om ruimte te scheppen voor straffeloosheid. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Niet het uitspreken van een ethische code is nobel, maar de uitvoering ervan. Time will tell.