In deze onrustige, al te vaak onrechtvaardige wereld, is onderwijs in een serieuze crisis geraakt. Als het om een virus ging, zou het net als covid een pandemie worden genoemd, werd op internationale conferenties gezegd. Tijdens covid konden 1.6 miljard kinderen niet naar school (Unicef), 100 miljoen kinderen zijn wereldwijd, slechter gaan werken met vooral rekenen en taal. 

In Latijns-Amerika en de Caribbean is 75% van de kinderen op school achteruitgegaan in rekenen en 50% in taal, vooral lezen (Unesco), 24 miljoen kinderen zouden na covid niet terugkeren naar school (Unesco). Daartussen zitten 5.461 Surinaamse kinderen die na covid niet terugkwamen naar school (Minowc). Covid heeft iedereen getroffen. Maar arme landen en arme kinderen werden het zwaarst getroffen  en zijn nog lang niet hersteld (UN/IDB).

In Suriname beseffen we dat niet voldoende. De kinderen zijn helaas nog geen topprioriteit. De economische crisis duwt ze steeds verder naar achter in de rij. De juf komt niet want de vliegmaatschappijen zijn niet betaald, de kinderen komen niet want de schoolbus rijdt niet want de bushouders zijn niet betaald, de klaslokalen zijn overvol, soms wel 45 kinderen in de klas of ze gaan om de ene dag naar school, maar er is geen geld voor de bouw van extra klaslokalen, leerkrachten leggen hele lange afstanden af omdat er geen huisvesting voor ze is in het verre district, en dit rijtje kunt u zelf wel aanvullen. 

Ondanks dit alles, zetten leerkrachten en schoolleiders zich enorm in, gaan soms zelfs in eigen zak om de school draaiende te houden. We hebben daar respect voor en we zijn dankbaar. We zijn ook dankbaar dat er, mede door de Internationale Ontwikkelingsbanken gefinancierde projecten, serieuze stapjes vooruit worden gezet. Maar wat de leerkrachten niet in de hand hebben is het oneerlijke ouderwetse systeem waarbinnen zij moeten werken. Een systeem waar uit het hoofd leren nog steeds geldt. 

Ik hielp afgelopen weekend een buurmeisje met haar voorbereiding voor een repetitie en kwam dat weer tegen. De leerkrachten zitten gevangen in een systeem waar van kinderen met een enorme achterstand verwacht wordt dat ze steeds harder moeten rennen om in te halen want de testen zijn standard. Dat lukt niet. Deze kinderen blijven zitten. Men zit gevangen in een systeem waar middeleeuwse overgangsnormen nog  gelden en een systeem dat denkt dat ze een meetinstrument heeft om mensenkinderen tot op een tiende punt nauwkeurig te kunnen beoordelen. Een systeem waar dode cijfers je leven bepalen. Een systeem waar de 10 heilig is, ook bij de selectie voor onze universiteit.

De Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, heeft in september op de Algemene Vergadering in New York, met enige nadruk opnieuw gezegd: We cannot create a future, fit for our grandchildren with a system, built by our grandparents”. Secretaris-Generaal Guterres is 75 en zou inderdaad kleinkinderen kunnen hebben. Het raakt hem. Hij was hier in Suriname tijdens de Staatshoofdenvergadering van de Caricom. Hij weet dat een te groot deel van onze bevolking niet voldoende geschoold is, te vroeg uit het systeem gezet is. Hoe wil je in Godsnaam een toekomst bouwen voor onze kleinkinderen met een systeem dat ontwikkeld werd door onze grootouders, vraagt ook de Unesco zich af.  

En wij hebben in Suriname in 2020 een kleine eerste stap gezet om het beter te doen. Het oude systeem moest serieus bijgesteld, veranderd, vernieuwd worden. Helaas gelden slechte schoolresultaten ook voor Latijns Amerika en de Caribische regio. Ik ben er trots op dat ik 10 jaar lang bij de OAS als directeur Education, Human Development, Culture, Labor and employment een beleid voor onze regio heb mogen helpen ontwikkelen dat tot nu toe de agenda van de OAS raad van ministers is. Heel de wereld is het ermee eens: zet geen kinderen buiten spel, op te jonge leeftijd. Gun ze het leren van een fantastisch beroep waarvoor ik maar liefst 40 super moderne praktijklokalen met super moderne machines heb neergezet. 

We hebben iedereen nodig voor de ontwikkeling van ons land. Ook de vakmensen. Kijk niet op ze neer. Zij kunnen vaak wat wij niet kunnen. Bouw een onderwijssysteem waarin iedereen mag meedoen en doorleren. Maar laten we ook eerlijk blijven. One size does not fit all. Het komt zeker eens goed met ons onderwijs, vol vertrouwen gaan we het nieuwe jaar in, maar  laten we eerst trots onze onafhankelijkheid vieren en bij het licht rond kerst bidden voor serieuze vrede onderling en wereldwijd.

Marie Levens