Analisten zeggen dat ras en geslacht een belangrijke rol speelden bij de nederlaag van Harris, maar dat geldt ook voor de desillusie van de kiezers.

Het verlies van vicepresident Kamala Harris bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen betekent dat ze de tweede vrouwelijke kandidaat is die is verslagen door Republikein Donald Trump, ondanks het voeren van een historische campagne.

Voor de analisten die met Al Jazeera spraken, bracht Harris' verlies een gevoel van déjà vu met zich mee, wat de nederlaag van partijgenoot Hillary Clinton in 2016 echode. Ze benadrukten dat Harris' ras en geslacht een cruciale rol speelden in haar nederlaag tegen voormalig president Trump, wiens politieke carrière is gedefinieerd door seksisme en racisme.

"De grootste onderliggende dynamiek in de Amerikaanse politiek op dit moment is de mening over ras, de mening over geslacht", aldus Tresa Undem, een onderzoeker van de publieke opinie die zich richt op geslacht.

Undem en andere experts voorspellen dat de Democraten te maken zullen krijgen met een tsunami aan tegenreacties, gezien de inzet van de verkiezingen van 2024.

"Harris en de Democraten gaan heel veel woede krijgen," legde Undem uit. "Er zullen allerlei verhalen zijn: Wat is er mis met Democraten? Wat is er mis met Harris? Was het haar ras en geslacht? Ze praat te veel over abortus…"

Nu de schok van Harris’ verlies is bezonken, zei Mike Nellis, een voormalig adviseur van Harris’ campagne van 2020 en een oprichter van de groep White Dudes for Harris, dat er cruciale lessen zullen zijn waar de Democratische Partij rekening mee moet houden nu het de komende strijd onder de verkozen president Trump tegemoet gaat.

"Iedereen zal een mening hebben," vertelde Nellis aan Al Jazeera. "Al ons haar zal in brand staan."

De 'diepgewortelde blanke suprematie'
Als ze had gewonnen, zou Harris glazen plafonds hebben doorbroken en de eerste vrouw, tweede zwarte persoon en eerste Zuid-Aziatische zijn die is gekozen voor het hoogste ambt in het land.

Harris zelf maakte weinig melding van de historische aard van haar presidentiële bod tijdens haar gecomprimeerde sprint van drie maanden naar de verkiezingsdag, nadat president Joe Biden zich in juli had teruggetrokken.

In plaats daarvan presenteerde ze zichzelf als een kandidaat voor "alle Amerikanen", voerde een centristische campagne en beloofde een voortzetting van Bidens beleid.

Een deel van die strategie omvatte toenaderingspogingen tot Republikeinen die teleurgesteld waren in Trump, en ze voerde campagne samen met conservatieve wetgevers zoals voormalig Amerikaans congreslid Liz Cheney.

"Dit verlies geeft aan dat we hier in de VS nog zoveel werk te doen hebben op het gebied van seks- en rassenrelaties", aldus Tammy Vigil, een professor aan de Boston University wiens onderzoek zich richt op vrouwen in de politiek.

Vigil zei dat Trump "mensen de mogelijkheid heeft gegeven om hun slechtste zelf te zijn, en dat omvat zeker seksistisch en racistisch zijn".

De kwestie van gender en ras zal een mobiliserende kracht blijven, voegde ze toe: "Het zal een grote strijdkreet zijn."

Voor Nadia Brown, de directeur van het programma vrouwen- en genderstudies aan de Georgetown University, staat het buiten kijf dat Harris de beter gekwalificeerde kandidaat in de race was.

Ze had tientallen jaren ervaring in de overheid: van haar tijd als openbaar aanklager tot haar dienst in de Senaat en het Witte Huis.

Dat roept vragen op over waarom zoveel kiezers voor haar tegenstander kozen, legde Brown uit.

"Dit verlies onderstreept alleen maar de hoeveelheid diepgewortelde racisme en het blanke heteropatriarchaat, de diepgewortelde blanke suprematie in dit land", aldus Brown. "Je kunt niet ontkennen dat ze iemand is die op dag één president had kunnen zijn."

Trump heeft Harris herhaaldelijk omschreven als "laag IQ" en "geestelijk gehandicapt", en noemde haar zelfs "een van de dommere mensen in de geschiedenis van ons land".

Dat soort retoriek, zei Brown, gaf zijn aanhangers een vrijbrief om Harris af te doen en te kleineren. "De manier waarop Trump haar heeft afgeschilderd en de reacties van mensen op haar hebben het slechtste in veel mensen naar boven gehaald."

Andra Gillespie, een politicoloog aan de Emory University in Atlanta, merkte op dat Harris niet de eerste presidentskandidaat is die obstakels moest overwinnen op basis van ras of geslacht.

Ze wees op voormalig president Barack Obama, de eerste zwarte president van de VS, die herhaaldelijk werd geconfronteerd met vragen over zijn geboorteland en of hij moslim was.

En dan was er Clinton, de eerste vrouwelijke presidentskandidaat van een grote partij. Tijdens haar campagne verzamelden Trump-aanhangers zich onder borden met de tekst: "Trump that b****". Trump zelf beschuldigde haar ervan "de vrouwenkaart te spelen".

Terwijl Obama te maken kreeg met uitdagingen op het gebied van ras en Clinton met gender, waren die obstakels voor Harris nog groter, vertelde Gillespie aan Al Jazeera, eraan toevoegend dat "het seksisme waarmee Harris te maken kreeg, raciaal getint is".

"Alle drie, vanwege de manieren waarop ze anders waren, ervoeren ze uitdagingen", zei Gillespie over Harris, Clinton en Obama.

Maar Gillespie betoogde dat het "dubbel moeilijk was voor Harris" vanwege de gecombineerde kracht van vrouwenhaat en racisme. "Harris ervoer ze anders omdat ze zowel een vrouw als een persoon van kleur is."

Het spel van de schuldvraag
Maar Harris' verlies is niet alleen te wijten aan kwesties van ras en geslacht.

Verschillende analisten zeiden dat de Democratische Partij zal moeten worstelen met hoe effectief het in staat was om contact te maken met belangrijke demografische groepen tijdens deze presidentsrace, inclusief degenen die teleurgesteld waren in Harris' standpunt over de Israëlische oorlog in Gaza.

De oorlog had de partij in de aanloop naar de verkiezingen verdeeld, waarbij progressieven, Arabische Amerikanen en moslimstemmers grotendeels tegen de voortdurende steun van de regering-Biden-Harris aan Israël waren.

Dalia Mogahed, een voormalig onderzoeksdirecteur bij het Institute for Social Policy and Understanding, had gewaarschuwd dat Harris' pro-Israëlische standpunt haar de verkiezingen kon kosten.

Maar ze benadrukte dat het oneerlijk zou zijn om specifieke demografieën de schuld te geven van Harris' verlies.

"Het is de kandidaat die de stemmen van mensen zou moeten verdienen, niet het gevoel zou moeten hebben dat hij er recht op heeft," zei Mogahed.

Toch vreesde ze dat de neiging om de schuld te geven nu Harris verslagen is, zou kunnen opduiken. Toen Trump in 2016 voor het eerst werd verkozen, was er veel "liberale sympathie" voor moslims en Arabieren die werden gezien als slachtoffers van zijn beleid, zei Mogahed.

Trump voerde in 2017 wat critici een "moslimban" noemden in, waarmee de toegang werd beperkt tot zeven landen met een moslimmeerderheid.

Maar gezien de grote Arabisch-Amerikaanse en islamitische terugslag op Harris' steun voor Israël, zou diezelfde sympathie deze keer misschien niet aanwezig zijn, waarschuwde Mogahed.

"Moslims zouden zich erg geïsoleerd kunnen voelen in een tweede presidentschap van Trump," zei ze. "En het worden vier heel moeilijke jaren voor iedereen die opkomt voor de menselijkheid van de Palestijnen."

Voor Rasha Mubarak, een Palestijns-Amerikaanse gemeenschapsorganisator uit Florida, benadrukt dat Harris' nederlaag ligt aan het falen van de Democratische Partij om contact te maken met belangrijke elementen van haar basis.

"De Democratische Partij blijft falen in het luisteren naar haar kiezers," zei Mubarak, verwijzend naar de steun van de partij voor Israël en het gebrek aan betrokkenheid bij gemeenschappen met weinig middelen.

Ze wees erop dat, hoewel Trump ook pro-Israëlische beleidsmaatregelen heeft, Democraten zoals Harris de kans hadden om actie te ondernemen om de humanitaire zorgen die door de oorlog in Israël werden opgeroepen, te verlichten. Maar dat deden ze niet.

"Ze hadden de macht om een ​​wapenembargo op te leggen, maar kozen er in plaats daarvan voor om de genocide in Israël te blijven financieren en te steunen, en nu zijn het de mensen in dit land die zullen blijven lijden," legde Mubarak uit.

"Maar de mensen hebben gesproken, en dit is een boodschap dat ze niet langer zullen blijven stemmen voor een schoner, vuil overhemd."

Nellis, de voormalige adviseur van Harris, benadrukte dat Democraten zichzelf moeten afvragen: "Wat zijn de dingen aan ons die we kunnen veranderen?" om succesvol te zijn in toekomstige presidentsverkiezingen.

De gecondenseerde aard van Harris' campagne hielp niet, zei Nellis, maar Democraten moeten nadenken over de kiezers die ze achterlieten. Dat omvat demografieën die gewoonlijk worden geassocieerd met de Republikeinse Partij.

"Ik wil een serieus gesprek voeren over hoe we praten met en proberen om niet-universitair opgeleide blanke mannen terug te halen. Ik wil het hebben over kiezers op het platteland. Ik wil het hebben over het betreden van vijandige ruimtes en proberen om mensen terug te winnen," zei hij.

Het meest dringend, voegde hij toe is dat, "we moeten mobiliseren om terug te vechten en proberen om een ​​aantal van de ergste dingen die Trump wil doen te stoppen."

Wat gebeurt er nu?
Nu Harris verslagen is, voorspelt Brown, de professor van de Georgetown University, dat de VS niet de golf van protest zal meemaken die Trumps eerste overwinning in 2016 begroette.

In 2017, de dag nadat Trump werd ingehuldigd, overspoelden duizenden vrouwen de straten in Washington, DC en andere steden met roze hoeden en feministische slogans. Activisten in het hele land organiseerden anti-Trump "resistance"-campagnes.

Brown zei dat er dit jaar misschien wel wat protesten zullen zijn, maar waarschijnlijk niet op die schaal.

"Ik heb focusgroepen geleid met zwarte vrouwen die de meest betrouwbare Democratische kiezers zijn, en wat ze delen is dat ze gewoon uitgeput zijn. Ze zijn vermoeid. Ze zijn opgebrand," zei Brown.

Protesteren tegen Trump, voegde ze toe, is "minder veilig" geworden. Meer dan 180 mensen werden bijvoorbeeld gearresteerd omdat ze protesteerden tegen Trumps inauguratie, en sommigen werden aangeklaagd voor zware rellen — hoewel veel van die aanklachten later werden ingetrokken.

Maar Trump heeft wraak beloofd op critici en tegenstanders, en velen vrezen dat de onderdrukking van afwijkende meningen deze keer veel harder zal zijn.

"Er zullen mensen zijn die manieren vinden om weerstand te bieden," zei Gillespie van Emory University. "De grote vraag is, hoe zal Trump reageren? Reageert hij met onderdrukking?"

Vigil van Boston University wees op recente beslissingen van twee toonaangevende nationale kranten om hun Harris-aanbevelingen in te trekken als bewijs dat zelfs de machtigen bang zijn voor een Trump-terugslag.

"Helaas is er een angst die bijna alomtegenwoordig is geworden onder bedrijfseigenaren, onder verslaggevers, onder gewone mensen," zei Vigil.

Trump, merkte ze op, heeft zijn binnenlandse tegenstanders "de vijand van binnenuit" genoemd — en heeft met militaire interventie tegen hen gedreigd.

"Dat alles wijst op de beweging richting fascisme waar Harris gelijk in had," zei Vigil. Dat dreigt op zijn beurt elk protest te dempen.

"Mensen zijn niet alleen moe en uitgeput en denken dat het er niet meer toe doet, maar als we dit soort bijeenkomsten niet zien, denk ik dat er ook een angstelement in zal zitten."

Advertentie