starnieuws

Bosbranden, rovende goudzoekers en verdreven inheemsen in Amazonegebied

10 Sep, 06:44
Suriname is een van de acht Amazonelanden, samen met Bolivia, Brazilië, Colombia, Ecuador, Guyana, Peru en Venezuela, landen met gebieden die veel overeenkomsten hebben qua natuur, bodemgesteldheid en grondstoffen. Wat nu in de andere bosrijke Amazonelanden  gebeurt kan ook in Suriname gebeuren. De doorsnee Surinamer identificeert zich niet met Zuid-Amerika en weet weinig van wat er in de Amazone gebeurt.

We zouden veel kunnen leren van  economische mogelijkheden en van problemen met de exploitatie en export van bauxiet, hout, goud en andere producten in de geschiedenis van landen om ons heen. Een van de weinige momenten dat Suriname de ervaringen in de regio naar boven haalde, is de recente kwestie van de Mennonieten die grote lappen grond zoeken voor roofzuchtige landbouwtechnieken waarmee zij enorme milieuproblemen veroorzaakten in meerdere Amazonelanden . Gelukkig hebben groene NGO's samen met de tribale en inheemse volken door effectieve mobilisatie en informatie verspreiding tot nu toe kunnen voorkomen dat deze groep vaste voet aan wal kon zetten.

Wanneer we in Suriname hadden gekeken naar de verdrijving van Yanomami inheemsen uit hun woongebieden in Brazilië door de invasie van 20 duizend garimpeiros (Braziliaanse goudzoekers) die rivieren en kreken vervuilden en het gebied ontbosten, dan zou de toename van Brazilianen in het Surinaamse binnenland ons niet verbazen. Toen president Lula in januari 2023 het stuur overnam in Brazilië, installeerde hij een taskforce voor humanitaire hulpverlening aan inheemsen en om illegale goudzoekers uit inheemse gebieden te verdrijven. Dit resulteerde in het onklaar maken van illegale landingsbanen en de vernietiging of inbeslagname van vliegtuigen, veerboten, generatoren, en telecommunicatieapparatuur .
De verdrijving van 20 duizenden “goudzoekers” uit Brazilië raakt ook Suriname, omdat sommigen ook zijn uitgeweken naar ons land waar ze hun (illegale) activiteiten voortzetten.

Een ander probleem in verschillende deelstaten van de Braziliaanse Amazone is het grote aantal bosbranden. In de deelstaat Pará als gevolg hiervan de noodtoestand uitgeroepen met onder andere een verbod om vuur te gebruiken bij schoonmaak van landbouwgronden. Het besluit was gebaseerd op technische aantekeningen van het Nationaal Centrum voor Monitoring en Alarmering van Natuurrampen en het Staatssecretariaat voor Milieu en Duurzaamheid van Pará. Deze instituten waarschuwden voor de gevolgen van het klimaatfenomeen La Niña dit jaar, dat bosbranden in de hand heeft gewerkt.

De Braziliaanse deelstaat Amapá, die ook grenst aan Suriname is in augustus begonnen met een speciale operatie van de brandweer, vrijwilligers en andere overheidsinstanties om bosbranden te voorkomen. Door klimaatverandering worden dit jaar meer bosbranden verwacht dan vorig jaar, toen er meer dan tweeduizend bosbranden werden geregistreerd. De piek wordt verwacht in de droogste maanden september en oktober.

Wat doet Suriname? Wachten we tot de piekperiode van de grote droge tijd om de ‘branden’ dan te blussen? Wat doen de autoriteiten zoals de brandweer, de Stichting Bosbeheer en Bostoezicht, het NCCR, het ministerie van Ruimtelijke Ordening en Milieu en het ministerie van Buitenlandse Zaken, International Business, en Internationale Samenwerking?  Dit laatste ministerie onderhoud contacten met de ACTO (Amazon Cooperation Treaty Organization) waar Amazone problemen, inclusief bosbranden, uitgebreid worden besproken. Wij zitten volop in de grote droge tijd die waarschijnlijk duurt tot november. De hele wereld ondergaat extreme klimaatdrama’s zoals overstromingen, droogte en branden. De kans is groot dat de klimaatverandering onze droge tijd, droger zal maken.

Een eerste stap in Suriname om erger te voorkomen is goede voorlichting vanuit de autoriteiten, NGO’s en de burgers. Elke dag zien we in Suriname de weersvoorspellingen uit Nederland in het nieuws en weten precies wat de kans op regen of sneeuw  is. Er zijn weinig Surinaamse nieuwsorganen die informatie geven over wat er in het Amazonegebied gebeurt.
Door sterke mobilisatie hebben we kunnen voorkomen dat grote lappen primair bos uitgegeven werden voor desastreuze grootschalige landbouwactiviteiten van Mennonieten. Zo zouden we ook kunnen mobiliseren door juiste informatie te verspreiden, te monitoren wat er in het Amazonegebied gebeurt, en onze deskundigheid verbinden aan die beschikbaar is in omliggende landen om erger te voorkomen. 

Ook is het  belangrijk dat er vrijwilligers worden getraind om gericht bosbranden te kunnen bestrijden. Een getrainde vrijwilliger is iets heel anders dan iemand die, al dan niet noodgedwongen, komt helpen. We hoeven het wiel niet uit te vinden. Er zijn genoeg ervaringen van collectieve actie in de wereld en de eigen regio waarbij NGO's, bedrijven en lokale gemeenschappen met of zonder ondersteuning van de overheid hun grondgebied beschermen. De ervaring leert dat alles wat zich nu afspeelt in de landen van het Amazonegebied ook kan gebeuren in Suriname. "Te yu mati barba e bron, yu musu bigin nati a di fu yu".

SuriBraz Academie Network (Netwerk ter bevordering van de kennisuitwisseling tussen Suriname en Brazilië)
Bestuur: J. Menke; R. van Kanten; L. Kotzebue; A. Poeketi; S. Gerling; J. Margaret (R. Van Els: lid Adviesraad).

Advertentie