Bij het uitwuiven van het oude jaar en het stappen in het nieuwe jaar moeten Surinamers een passende toekomst scheppen. Sinds onze onafhankelijkheid draaiden haast alle verkiezingen om perspectiefloze coalities. Deze staan in dienst van ‘Democratie  =  de helft + 1’ (26  van de 51 DNA zetels) met natuurvernietiging via verkaveling van grond  en volk. Wat te doen om te vermijden opdat 25 mei 2025 wij weer in hetzelfde strijdtoneel belanden met een ongelijk speelveld ten nadele van buitenparlementaire partijen.

Met een overvloed aan regeringspropaganda en discussies  over ‘wat na Bouta’ laten wij 2024 achter ons met corruptieschandalen, schuldherschikkingen, uitreiken grondpapieren, uitdelen pakketten etc. We zitten nu in de voorbereiding en propagandafase van de komende verkiezingen. Achtereenvolgende verkiezingen hebben voor de ‘have nots’ niets meer gebracht dan tijdelijk te balanceren boven en onder de armoedegrens. 

Tegelijkertijd is er in Suriname een overvloed aan vuurwerk, feest en propaganda voor het goede, wat zich uit in   bijvoorbeeld  Kerst, Phagwa en Owru yari. Deze feesten onderstrepen het goede boven het kwade. Hiermee ‘pakt’ een belangrijk deel van de politieke top vooral de arme kiezers: het kwade (o.m. grondroof, drugshandel, illegale  goudexport) en moreel verval versluiert men achter ‘Brood en Spelen’. De ethiek in ons land komt veelal van boven,  zonder te beseffen dat veel gewone burgers zinvolle inzichten hebben voor het ‘Goede’. De commando-democratie met uitingen als  “Baas”, “Koning” etc, heeft zich genesteld in alle uithoeken van de samenleving en werkt remmend op ontwikkeling.

Ontwikkeling wordt steeds verkeerd vertaald met een natuurvernietigende delfstoffen strategie die sinds het kolonialisme tot heden geen duurzame ontwikkelingsbasis creëert.  ‘Suriname zal dan nooit meer arm zijn’ juichte een overenthousiaste Staatsolie directeur in het licht van de ondertekening van de FID met TotalEnergies and APA Corporation in 2024. De kortzichtigheid is nog erger bij sommige regeringstoppers en hun applausclubs waarbij zelf brilliant afgestudeerde academici geloven in een gouden toekomst met offshore olie, bauxiet en goud. 

In hun haast kinderlijk enthousiasme zien zij met de beste bril niet dat met achtereenvolgende regeringen verbonden elites zich verrijkten via de delfstoffenkoorts, terwijl Suriname gevangen blijft in de grondstoffen vloek. ‘Ontwikkeling’ wordt ten onrechte gelijkgesteld met tijdelijke economische groei ten koste van natuur en de leefomgeving van inheemse en marron gemeenschappen. Tekenend voor “leri no e puru don’ is het memorandum of understanding met bauxiet gigant Chinalco. De collectieve eigendomsrechten op de voorouderlijke woon- en leefgebieden van de gemeenschappen in West Suriname zijn door onze regering en Chinalco volledig genegeerd, wat in strijd is met het Kaliña & Lokono vonnis.

Anno 2025 is politiek Suriname verworden tot een elitekartel van kapitaalkrachtige partijen die regeermacht verkavelen en de democratie reduceren tot “de helft plus 1 in DNA”.  Het stramien van deze politieke partijen is: hoe kunnen we koste wat kost in het machtscentrum van de staat komen en vervolgens het parlement en de rechterlijke macht ondergeschikt maken aan de regering. De huidige kapitaalkrachtige partijen (VHP, NDP, ABOP, NPS) hebben belangrijke kenmerken gemeen, zoals: geen financiële transparantie en niet zelden een innige verstrengeling van Bovengrond en Ondergrond; Suriname als economische aanhangwagen van internationale minerale industrieën; geen collectieve rechten aan inheemse en tribale volken, vanwege korte termijn economische belangen.  

De dominantie van kapitaalkrachtige ‘politieke partijen blijkt ook uit landelijke stempercentages. Van de verkiezingen vanaf 1987 behaalden deze partijen bij vijf verkiezingen samen meer dan 70% van de geldig uitgebrachte stemmen,  met als piek 1987 en 2020. Deze jaren waren het dieptepunt voor “kleine” (buitenparlementaire) partijen met landelijk minder dan 10% van de uitgebrachte stemmen.

Het slopen van bestaande machtsmuren gaat niet lukken met buitenparlementaire partijen die lijden aan zelfoverschatting en een te smalle organisatorische en machtsbasis hebben. De buitenparlementaire partijen moeten voorkomen bij de komende en volgende verkiezingen ‘een spek en bonen rol’ te blijven vervullen. De nieuwjaarsboodschap is dan ook om in de resterende vijf maanden tot 25 mei 2025 na te gaan hoe in het breedst mogelijke maatschappelijk verband alle positieve krachten van burgers, buitenparlementaire groepen en resources te bundelen om een alternatieve ontwikkelingsstrategie en democratische ordening van Suriname van de grond te brengen voor een betere toekomst.

Jack Menke