Hamas en Israël bereikten een overeenkomst voor een staakt-het-vuren in Gaza die volgens bemiddelaars op zondag ingaat en een vrijlating omvat van gijzelaars die daar werden vastgehouden tijdens 15 maanden van bloedvergieten dat de Palestijnse enclave verwoestte en het Midden-Oosten in rep en roer bracht.

De complexe gefaseerde overeenkomst schetst een eerste staakt-het-vuren van zes weken met de geleidelijke terugtrekking van Israëlische troepen uit de Gazastrook, waar tienduizenden zijn gedood. Gijzelaars die zijn genomen door de militante groep Hamas, die Gaza controleert, zouden worden vrijgelaten in ruil voor Palestijnse gevangenen die door Israël worden vastgehouden.

Tijdens een persconferentie in Doha zei de premier van Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, dat het staakt-het-vuren op zondag van kracht zou worden. Onderhandelaars werken samen met Israël en Hamas aan stappen om de deal uit te voeren, zei hij.

"Deze deal zal de gevechten in Gaza stoppen, de broodnodige humanitaire hulp aan Palestijnse burgers vergroten en de gijzelaars herenigen met hun families na meer dan 15 maanden gevangenschap," zei de Amerikaanse president Joe Biden in Washington.

Ondanks de doorbraak zeiden inwoners dat Israëlische luchtaanvallen woensdagavond in Gaza doorgingen, waar meer dan 46.000 mensen zijn gedood in het conflict, volgens lokale gezondheidsautoriteiten. Bij aanvallen op Gaza-stad en noordelijk Gaza zijn minstens 32 mensen omgekomen, aldus medici.

Een Palestijnse functionaris die dicht bij de gesprekken staat, zei dat bemiddelaars probeerden beide partijen te laten stoppen met vijandelijkheden voordat het bestand op zondag ingaat.

Palestijnen reageerden op het nieuws van de deal door feest te vieren in de straten van Gaza, waar ze te maken hebben gehad met ernstige tekorten aan voedsel, water, onderdak en brandstof. In Khan Younis blokkeerden menigten de straten te midden van het geluid van hoorns terwijl ze juichten, Palestijnse vlaggen zwaaiden en dansten.

"Ik ben blij. Ja, ik huil, maar het zijn tranen van vreugde," zei Ghada, een ontheemde moeder van vijf.

In Tel Aviv waren families van Israëlische gijzelaars en hun vrienden blij met het nieuws en zeiden in een verklaring dat ze "overweldigende vreugde en opluchting voelden (over) de overeenkomst om onze geliefden naar huis te halen."

De acceptatie van de deal door Israël zal pas officieel zijn als deze is goedgekeurd door het veiligheidskabinet en de regering van het land, met stemmingen gepland voor donderdag, aldus een Israëlische functionaris.

Verwacht werd dat het akkoord zou worden goedgekeurd ondanks tegenstand van enkele hardliners in de coalitieregering van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, onder wie minister van Financiën Bezalel Smotrich, die woensdag zijn veroordeling van het akkoord herhaalde.

Netanyahu belde Biden en de Amerikaanse president-elect Donald Trump om hen te bedanken en zei dat hij binnenkort Washington zou bezoeken, aldus zijn kantoor.

In een verklaring op sociale media waarin het staakt-het-vuren werd aangekondigd, noemde Hamas het pact "een prestatie voor ons volk" en "een keerpunt".

Ontspannen regionale spanningen
Als het staakt-het-vuren succesvol is, zal het een einde maken aan de gevechten die een groot deel van het sterk verstedelijkte Gaza hebben verwoest en het grootste deel van de vooroorlogse bevolking van 2,3 miljoen mensen uit de kleine enclave hebben verdreven.

Dat zou op zijn beurt de spanningen in het bredere Midden-Oosten kunnen ontmijnen, waar de oorlog conflicten heeft aangewakkerd in de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, in Libanon, Syrië, Jemen en Irak, en angst heeft gewekt voor een totale oorlog tussen de regionale aartsvijanden Israël en Iran.

Fase één van de deal omvat de vrijlating van 33 Israëlische gijzelaars, waaronder alle vrouwen, kinderen en mannen ouder dan 50. Twee Amerikaanse gijzelaars, Keith Siegel en Sagui Dekel-Chen, behoorden tot degenen die in de eerste fase zullen worden vrijgelaten, aldus een bron.

De overeenkomst roept op tot een toename van humanitaire hulp aan Gaza, en VN-secretaris-generaal Antonio Guterres benadrukte dat "prioriteit nu moet zijn om het enorme lijden dat door dit conflict wordt veroorzaakt, te verlichten."

Zowel de VN als het Internationale Comité van het Rode Kruis zeiden dat ze zich voorbereidden om hun hulpoperaties enorm op te schalen.

Het pact volgt op maanden van moeizame, aan-uit onderhandelingen die werden gevoerd door Egyptische en Qatarese mediators, met de steun van de Verenigde Staten, en komt vlak voor Trumps presidentiële inauguratie op maandag.

De Egyptische president Abdel Fattah El-Sisi verwelkomde de overeenkomst in een bericht op X, net als leiders en functionarissen van Turkije, Groot-Brittannië, de Verenigde Naties, Jordanië, Duitsland en de Verenigde Arabische Emiraten, onder andere.

Op zijn Truth Social media-site zei Trump dat de deal niet zou zijn doorgegaan als hij de Amerikaanse verkiezingen in november niet had gewonnen.

Trumps Midden-Oosten-gezant Steve Witkoff was in Qatar samen met gezanten van het Witte Huis voor de gesprekken, en een hoge functionaris van de regering van Biden zei dat Witkoffs aanwezigheid cruciaal was om een ​​deal te bereiken na 96 uur van intensieve onderhandelingen.

Biden zei dat de twee teams "als één spraken", hoewel Trumps regering grotendeels de implementatie van de overeenkomst zal afhandelen.

Gevaarlijke weg vooruit
De weg vooruit is complex, met waarschijnlijk politieke mijnenvelden. Israëlische gijzelaarsfamilies uitten hun bezorgdheid dat de overeenkomst mogelijk niet volledig wordt uitgevoerd en dat sommige gijzelaars mogelijk in Gaza achterblijven.

Onderhandelingen over de implementatie van de tweede fase van de deal beginnen op de 16e dag van fase één. Deze fase zou naar verwachting de vrijlating van alle overgebleven gijzelaars, een permanent staakt-het-vuren en de volledige terugtrekking van Israëlische troepen uit Gaza omvatten.

De derde fase zal naar verwachting de terugkeer van alle overgebleven lijken en de start van de wederopbouw van Gaza onder toezicht van Egypte, Qatar en de Verenigde Naties aanpakken.

Trump zei dat hij de wapenstilstandsdeal zou gebruiken als momentum om de Abraham-akkoorden uit te breiden - door de VS gesteunde overeenkomsten die tijdens zijn eerste presidentschap in 2017-2021 werden gesloten en die de betrekkingen van Israël met verschillende Arabische landen normaliseerden.

Als alles soepel verloopt, moeten de Palestijnen, Arabische staten en Israël het nog steeds eens worden over een visie voor Gaza na de oorlog, een formidabele uitdaging met veiligheidsgaranties voor Israël en vele miljarden dollars aan investeringen voor wederopbouw.

Eén onbeantwoorde vraag is wie Gaza na de oorlog zal besturen.

Israël heeft elke betrokkenheid van de islamistische Hamas afgewezen, die sinds 2007 over Gaza heerste en officieel heeft gezworen Israël te vernietigen. Maar Israël is bijna evenzeer gekant tegen de regering door de Palestijnse Autoriteit, het orgaan dat drie decennia geleden werd opgericht onder de interim-vredesakkoorden van Oslo en dat beperkte bestuursmacht heeft op de Westelijke Jordaanoever.

Israëlische troepen vielen Gaza binnen nadat door Hamas geleide schutters door veiligheidsbarrières waren gebroken en op 7 oktober 2023 Israëlische grensgemeenschappen binnenvielen, waarbij 1.200 soldaten en burgers werden gedood en meer dan 250 buitenlandse en Israëlische gijzelaars werden ontvoerd, volgens Israëlische tellingen.

De lucht- en grondoorlog van Israël in Gaza heeft sindsdien meer dan 46.000 mensen gedood, volgens cijfers van het ministerie van Volksgezondheid van Gaza, met honderdduizenden ontheemden die de winterkou doorstaan ​​in tenten en geïmproviseerde schuilplaatsen.

Advertentie