starnieuws

De Opper Corantijn, voortzetten!

20 Aug 2019, 04:47

Schets overgenomen uit: Politiek historische en volkenrechtelijke aspecten van het Surinaams-Guyanese grensgeschil van Evert Gonesh.
Aangeboden

Met een knieval voor mr. Evert G. Gonesh voor zijn inzichten zoals neergepend in het Surinaams Witboek van 1974 en voor zijn recente herinnering van belangrijke details van het Tigri-geschil tussen Suriname en Guyana, doe ik een poging om een analyse, met juridische relevantie, te maken. Mijn dank aan mr. Evert Gonesh voor de inspiratie in deze.

In 1969 werd DEFPOL overvallen door de Guyana Defence Force en deze actie wordt beschouwd als een transformatie van het geschil in het conflict. De transformatie markeert een halve eeuw!

De Corantijnrivier is in zijn geheel een Surinaamse rivier en de linkeroever vormt de grens tussen het grondgebied van Suriname en Guyana. De voortzetting van de Corantijn in de Curuni en de Opper Corantijn, wordt betwist. Volgens Suriname is de Opper Corantijn, de voortzetting en volgens Guyana vormt de Curuni, de grens (zie schets). Dat het geschil een erfenis is van een koloniaal verleden, maakt de oplossing moeilijk, maar niet onmogelijk, nu twee bevriende en beschaafde naties, vele trajecten van geschillenbeslechting kunnen volgen.

In 1966 heeft een onafhankelijk Guyana onderhandelingen gevoerd met een autonoom Suriname in London en deze onderhandelingen kregen een negatieve ondertoon toen Guyana de status van de Corantijn bestempelde als een internationale rivier en niet als een Surinaamse. De onderhandelingen werden afgesloten zonder resultaat, of die nou gewenst of ongewenst kunnen worden genoemd. Zonder af te dwalen, sta ik stil bij 1967 toen een groep Surinaamse hydrologen, die aan het werk was in de betwiste Tigri driehoek, werd verjaagd uit dit gebied. Ik durf te wedden dat deze hydrologen kennelijk debiet metingen of andere hydrologische onderzoeken aan het uitvoeren waren, welke het bewijs op tafel konden leggen, dat de Opper Corantijn de (hydrologische) voortzetting is van de Corantijn.

In 1971 kwamen partijen in Chaguaramas overeen dat het geschil opgelost zal worden door vreedzame mechanismen en in samenwerking met elkaar. De gestalte van wederzijdse grenscommissies werd duidelijk zichtbaar en de frequentie van communicatie tussen de commissies is nooit opgehouden, hoewel het niet altijd even druk is op deze lijn. In Chaguaramas werd niet gerefereerd aan het concept Grensverdrag welke in 1939 gereed lag en waarin de Curuni als grens werd opgenomen tussen beide grondgebieden. Dit standpunt dient derhalve als verlaten te worden beschouwd.

Ik maak een stap naar het Statuut van het Internationaal Hof van Justitie, waar we eigenlijk al zijn beland, nu de vreedzame geschillenbeslechting is gekozen en benadruk artikel 38 van toepasselijke bronnen van Internationaal Recht. De eerste bron is een verdrag en nu er geen verdrag is met betrekking tot de status van de Opper Corantijn, kan worden uitgeweken naar het Gewoonte recht, de tweede bron volgens artikel 38. Van gewoonte is sprake als is voldaan aan twee vereisten namelijk : uniforme praktijk en opinio iuris sive necessitatis, oftewel acceptatie van deze praktijk als te zijn het recht. De regel van gewoonte recht kan worden doorbroken door de persistent objection, dus consistent protest tegen deze regel. Uiteraard maak ik een versimpeld beeld van de theorie en vertrouw op uw vergevingsgezindheid, maar nu de status van de Opper Corantijn niet is gedefinieerd in een verdrag of conventie, is plaatsen van deze status tegen een achtergrond van gewoonterecht onvermijdelijk. Als er in een periode van 40 jaar niet is geprotesteerd tegen een regel van gewoonterecht, dan wordt die regel geacht te zijn het recht. Daargelaten dat debietmetingen een bijna perfect uitgangspunt kunnen zijn voor de vaststelling van de hoofd bronrivier van de Corantijn, is bij een eventuele beslechting belangrijk dat er een goede inventarisatie is van de 'protest momenten' tegen deze of gene regel van gewoonterecht ten aanzien van de status van de Opper Corantijn als zijnde de hoofd bronrivier van de Surinaamse Corantijn.

Zoals bij jubilea altijd de beste wensen worden uitgesproken, zal ik bij dit jubileum van 50 jaar, hoe ambivalent ook, de beste wensen uitspreken voor een positieve beslechting van het Tigri dispuut, welke inmiddels (en gelukkig!) niet meer in de sfeer van een conflict wordt benaderd. Misschien onnodig, maar wel gewenst dat de Surinaamse Natie, de Opper Corantijn voortzet! 

Aashna Kanhai

Advertentie