Albert Aboikoni is op zondag 12 augustus beëdigd en geïnstalleerd als granman van de Saramaccaners. De benoeming van Aboikoni tot granman ging niet zonder slag of stoot. Na een harde strijd gedurende bijna vier jaar, tussen drie kandidaten die elk voor zich de post van grootopperhoofd van de Saramaccaners claimden, heeft de president de knoop doorgehakt.
Nu de benoeming heeft plaats gehad is het hek van de dam:
• De Matjaw-familie van de Saamaka distantieert zich van de keuze van president Desi Bouterse voor Albert Aboikoni als stamhoofd.
• Er is een verklaring uitgegeven door grootopperhoofden die ook tegen de benoeming zijn.
• Ingezonden stukken aangaande deze kwestie overspoelen de media.
• Via de verschillende opbelprogramma’s hebben vele bellers hun mening geventileerd.
• Deskundigen worden erbij gehaald om aan te geven hoe onrechtvaardig de keuze van de president is en zelfs wordt gezegd dat een stamoorlog op komst is.
• De politiek heeft ook niet stil gezeten, kortom zouden we zitten op een tijdbom die op ontploffen staat met alle gevolgen van dien.

Op 28 februari heeft het traditioneel gezag een brief geschreven naar de president en meegedeeld dat drie personen naar voren zijn geschoven voor het granmanschap en traditioneel zijn geïnstalleerd. De president moest daaruit één persoon erkennen. Let wel, de president moest kiezen. De vraag die wij ons zelf moeten stellen is: hoe heeft het zover kunnen komen dat de groepen die menen aanspraak te maken op het granmanschap niet tot een vergelijk kunnen komen? Aan de hand van een korte analyse zal ik proberen antwoord hierop te geven.

De perikelen bij de benoeming van de heer Aboikoni tot grootopperhoofd staan niet op zichzelf. Het is een gevolg van onderlinge spanning waaraan de omstandigheden van de tijd een flinke steen hebben bijgedragen. De wereld is nu in uw huiskamer. Grenzen zijn thans 'grenzeloos' waardoor vooral ook fake news als informatie naar alle mensen toesnelt. De jeugd is mondiger geworden en ouders hebben het extra moeilijk het juiste opvoedingspatroon te hanteren. Ook het traditioneel gezag heeft het moeilijk. Tradities maken langzaam plaats voor moderne opvattingen, zeker wanneer de gevestigde orde geen ruimte laat voor het bespreken van en discussiëren over de geschiktheid van gebruiken in deze tijd.

De tijd van de sterkste leiders als: Agabago Aboikoni, Cornelis Forster en Gazon Matodja is definitief voorbij. Die waren geboren leiders die hun volk in het gareel konden houden en gezag uitstraalden, hetgeen wij in het algemeen niet kunnen zeggen van hedendaagse traditionele leiders. Deze zijn geconfronteerd met grote uitdagingen o.a. als van snel groeiende economische activiteiten, milieu ontwrichting en vervuiling als gevolg van de goudwinning, prostitutie, criminaliteit, drugsgebruik en drugshandel, maar vooral het probleem van drop-outs. Voorwaar niet makkelijk voor de huidige en de toekomstige gezagdragers waar dan ook van ons geliefd land.

Financieel gezien is de post van granman niet zo aantrekkelijk. Menigeen zal zich dan afvragen waarom dan zo een gevecht om granman te worden. Welnu! Dit ambt brengt veel privileges met zich mee. Bij exploitatie van de aanwezige hout- of goudvoorraden door ondernemers vloeit een deel van het inkomen in de dorpskas. Soms is het de gezagsdrager zelf die mensen kan aanwijzen die hout kunnen/mogen kappen in hun gebied (lees: het gebied van hun gemeenschap). Soms is het de gezagsdrager die direct of indirect deelneemt aan de lokale economische activiteiten. De stam die onder het gezag van die granman behoort ziet dit als onrechtvaardig, vriendjespolitiek, want de granman is de economische actor én de gezagdrager die bepaalt wie wordt toegelaten tot het economisch leven van het dorp/de stam.

De commotie rond de benoeming van Aboikoni moeten we niet onderschatten. Je moet het zien als de ijsbergberg theorie. Het werkelijke probleem is groter en complexer dan het in werkelijkheid lijkt. We moeten niet alleen kijken naar het resultaat, maar ook naar hoe wij hierin zijn beland.

Het probleem ligt niet bij de drie kandidaten, maar bij de adviseurs en vertrouwelingen; wij die een beetje onderwijs hebben genoten maken misbruik van het vertrouwen dat in ons gesteld wordt door verkeerde adviezen te geven. Achter al deze drie kandidaten zitten 'a no mi' figuren die aan de touwtjes trekken ten faveure van zichzelf en eigen privileges. Anders zou men nooit toelaten dat drie personen het ritueel ondergaan voor het granmanschap.

Vier jaar lang hebben wij de gelegenheid gehad om dit probleem aan te pakken, maar dat doen we niet. Neen! We roepen de hulp van de president in voor het oplossen van het probleem dat wij zelf veel groter en complexer hebben laten worden. En nu, wanneer het resultaat voor de ene groep anders blijkt te zijn dan was verwacht, blijken bepaalde deskundigen en personen plotseling te beschikken over een glazen bol want die wisten al van te voren dat de President voor Aboikoni zou kiezen omdat hij een NDP'er zou zijn. Gaf de glazen bol daarvoor niet aan dat dit onjuiste verzoek aan de president werd gedaan? Voor deze deskundigen het volgende: sta recht voor de spiegel, kijk jezelf aan en doe de zelfreflectie, dan zal je tot de ontdekking komen dat jij behoorlijk hebt geblunderd.

Dit moet een eye-opener zijn voor in stamverband levenden maar, vooral voor de adviseurs en intellectuelen die daartoe behoren. Wat de Saamaka stam is overkomen kan ook de andere marronstammen overkomen. Achteraf moord en brand schreeuwen en oproepen tot bandeloosheid is niet het juiste ding om te doen. Wat moet gebeuren is dat wij de handen ineen slaan en gezamenlijk zoeken naar werkbare oplossingen voor de vele problemen die zich dagelijks aan ons presenteren. Tu switi no de ini wan apra.

Robby Amain

Advertentie