starnieuws

Ook in Suriname Nieuwjaar Rosh Hasjana 5778 ingeluid

21 Sep 2017, 23:08

Benjamin Duijm blaast de Sjofar, de ramshoorn, tijdens de gebedsdienst op donderdag, terwijl Moriyah Websterz, zoon Yehudah en Donk de dienst leiden. (Foto’s: Ranu Abhelakh)

De Canadees Rose Aziman in gebed na het aansteken van de jomtov-kaarsen bij het begin van de joodse nieuwjaarsviering op woensdagavond.

Speciaal op Rosh Hasjana worden twee torarollen uit de kast gehaald.
Met veel inspanning blaast Benjamin Duijm de Sjofar, de ramshoorn, tijdens de ochtenddienst in de Neve Shalom Synagoge. Hiermee wordt Rosh (j) Hasjana, het joodse Nieuwjaar 5778 tot uitdrukking gebracht. Dit valt op donderdag 21 en vrijdag 22 september. De joden van de Israëlitische Gemeente Suriname (IGS) hebben deze nieuwjaarsviering woensdagavond ingeluid met een gebedsdienst.

De viering van het joodse Nieuwjaar is niet hetzelfde als het christelijke Nieuwjaar op 1 januari, zegt Jules Donk, IGS-voorzitter, aan Starnieuws. “Wij hebben geen bombel en feesten, maar zijn gewoon in de synagoge om te bidden.” Rosh Hasjana, de schepping van de eerste mens, valt op de eerste en tweede dag van de joodse maand Tisjri. “Bij de joden begint de dag als de zon ondergaat, dus woensdagavond 19.00 uur is het Nieuwjaarsfeest begonnen”, legt Donk uit. Dit tweedaagse feest wordt in de diaspora (buiten Israël) een dag gevierd. “Wij zijn een kleine gemeente en meestal als men een dag voor een dienst is gekomen, wil men de tweede dag niet komen.”

Enkele minuten na zonsondergang komen de vrouwen bijeen voor het aansteken van de kaarsen. De Canadees Rose Aziman steekt de twee jomtov-kaarsen aan en gaat in gebed. Hierna volgt de dienst in de sjoel. Je kunt zoveel diensten houden als je wilt, er zijn meestal drie in de avond, ochtend en middag, maar je hoeft niet alle drie te doen, zegt Donk. “Wanneer feestdagen midden in de week vallen kunnen mensen niet vrij nemen. Het synagogebezoek is niet zo optimaal en dan besluit je om twee diensten te houden.”

Buitenlandse gasten
Aziman en haar echtgenoot, een Surinaamse jood, zijn speciaal voor de joodse feestdagen in Paramaribo. Er zijn nog meer buitenlandse gasten voor de lokale viering, die allen ook actief participeren tijdens de diensten. Zo leiden Moriyah Webster en zoon Yehudah uit Amerika samen met Donk de diensten. Geen van de twee gebedsdiensten zijn ‘speciaal’, zegt Donk. Er zijn wel speciale gebeden en lofliederen, waarin worden aangegeven dat het Nieuwjaar er is. “Ze gaan over God danken voor het afgelopen jaar en vragen dat het komende jaar zoet mag zijn.”

Speciale gerechten
Na het avondgebed volgt dan ook een gezellig samenzijn om het Nieuwjaar te vieren. Op alle joodse hoogtijdagen zijn de gerechten gekoppeld aan de feestdag. Zo eten joden op Rosh Hasjana veel zoetigheid in de hoop dat het komende jaar ook zoet mag zijn. Na een gebed start men aan de gedekte tafel met een stukje appel en honing en dan een stuk granaatappel. Deze heeft de IGS speciaal uit het buitenland laten halen, omdat de zaadjes iets groter zijn. De 613 zaadjes van de granaatappel staan symbool voor de 613 wetten in de Tora. Er zijn ook zoete ronde broden, waarvan de vorm symbool is voor de cyclus van het jaar, dat zoet en onafgebroken mag zijn. Hierna volgen wat Surinaamse gerechten als pom.

Sjofar bij ochtenddienst
De tweede dienst duurt iets langer dan vier uren, in tegenstelling tot de avonddienst van een uurtje. De dienst staat helemaal in het teken van inkeer. Omdat het een speciale feestdag is, worden twee torarollen uit de kast gehaald. Ze zijn alle bedekt met een wit kleed. Uit het boek van Mozes wordt het verhaal over Sara(h) gelezen die op 90-jarige leeftijd een zoon (Isaac) kreeg. Afwisselend blaast Duijm de sjofar – deze wordt alleen overdag geblazen tijdens hoogtijmomenten. Na de lunch trekken de joden naar de Waterkant waar zij broodkruimels te water laten.

Symbool voor de zonde laten gaan
De Hebreeuwse kalender volgt het maanjaar en kent ook twaalf maanden. Iedere maand bestaat uit 29 of 30 dagen. Tien dagen na Rosh Hasajana is het Jom Kipoer, de Grote Verzoendag. Op die dag wordt er gevast. Dan ben je bijna vierentwintig uur in de synagoge zonder eten en drinken, geeft Donk aan. “Op Jom Kipoer probeer je in het reine te komen met je Schepper en medemens en je zonde te belijden. Voordat je begint wordt je geacht om ook vrede te sluiten met je vijanden en mensen te vergeven. Je vraagt om vergeving voor alle dingen die je verkeerd hebt gedaan in het afgelopen jaar.”

Religieuze periode
Terwijl de joden wereldwijd Rosh Hasjana 5778 vieren, gaan moslims het jaar 1439 in, javanisten maken zich op voor 1951 en kedjawenisten luiden binnenkort het jaar 6444 in. Hindoes zijn woensdag de tweede Navratri periode voor het jaar begonnen die tot en met 29 september duurt en vieren op 19 oktober Divali, het lichtjesfeest.

Advertentie