Het gevoel van verbondenheid met elkaar leeft nog steeds in diverse vormen en in generaties na de Javaanse immigranten. “Het is anders, een andere beleving, doch niet minder!”, zegt Elwin Atmodimedjo, voorzitter van de Vereniging Herdenking Javaanse Immigratie (VHJI). “Wat wij nu in deze (huidige) generatie Javanen missen is, dat wij hard kunnen werken, maar het lijkt alsof wij niet kunnen samenwerken.”

Donderdag was de première van de documentaire ‘Jaji-Lotgenoten’ in TBL Cinemas. De documentaire is gemaakt ter gelegenheid van 125 jaar Javaanse Immigratie in Suriname. De VHJI hield in het weekend enkele gratis voorstellingen, gevolgd door een vragenronde. De organisatie wil met de vertoning het gevoel van lotsverbondenheid weer teruggeven aan de Surinamers, de Javaanse gemeenschap in het bijzonder. “Het gevoel dat wij het samen kunnen en moeten doen.”

Jaji-Lotgenoten vertelt het verhaal van Javaanse scheepsgenoten en wat zich verder heeft voortgezet generaties daarna. Hoe hebben de Javanen zich ontwikkeld en wat is overgebleven van het jaji-gevoel, lotsverbondenheid dat sterk leefde onder de eerste generatie Javaanse immigranten. De maker is Jeffrey Salimin, een Javaanse Nederlander van Surinaamse origine. Hij verzamelde de verhalen van geïnterviewden. De eerste opnamen begonnen in 2014 en duurde tot half 2015.
Salimin laat mensen in Suriname en Nederland aan het woord en toont beelden over hun leefgewoontes, cultuur, kennis en wetenschap, waarmee zij de (Surinaamse) ontwikkeling ondersteunen. De verhalen van de geïnterviewden gaan onder meer over cultuur en traditie, ondernemerschap en sociaal-maatschappelijk leven.

Verrijking geschiedenis
“De documentaire is een stukje verrijking van de geschiedenis over een deel van een Surinaamse bevolkingsgroep”, zegt Atmodimedjo. De VHJI vindt het belangrijk om dit te delen met de samenleving via kennisopdracht. Dit doet zij via haar Kenniscentrum en Wetenschappelijk Instituut. Met subsidie van de Nederlandse ambassade kon de organisatie de documentaire vertonen. De zesdeklassers van enkele lagere scholen, mulo-scholieren en studenten van het IOL waren vrijdag te gast op het Sana Budaya complex. In de avonduren was er een publieke vertoning en zaterdag mochten de Nickerianen ‘Jaji’ op het grote scherm volgen.

Hariëtte Mingoen, van de Stichting Comité Herdenking Javaanse Immigratie in Nederland, die medewerking verleende bij de film en dit VHJI-project, is speciaal naar Suriname overgekomen. Mingoen, cultureel antropoloog, fungeerde als discussieleider. De focus was steeds ‘wat vertelt de film je, hoe denk je over de Javaanse integratie in de Surinaamse samenleving en herken je jezelf terug als Javaanse doelgroep of als Surinamer in het algemeen. Mingoen stelde samen met de VHJI een lesbrief samen die de studenten meekregen. “Hiermee mogen de leerlingen in de klas verder discussiëren over de Javanen, een van de Surinaamse bevolkingsgroepen” geeft Atmodimedjo aan.

Suriname kent volgens hem een hele rijke geschiedenis aan diverse bevolkingsgroepen. “Maar het lijkt erop dat wij deze zijn gaan moderniseren. Populair gezegd ‘ze zijn verwaterd’.” Hij hoopt dat personen na het zien van de film het gevoel van verbondenheid terug krijgen. “Om Suriname, dit mooie land waarin wij met zijn allen wonen, verder te kunnen opbouwen.”

Motiveren en inspireren
Jaji ging in maart 2016 in Nederland in première. De vertoning in Suriname is pas een jaar later. Kwestie van financiën, filmrechten en timing. “Het plan was om gelijk na de première door te reizen naar Suriname. Maar de middelen waren er niet”, legt Salimin uit. Er kwamen ook steeds verzoeken binnen voor vertoning in meerdere Nederlandse steden. Overall is de film heel goed ontvangen, zegt Salimin. De reacties varieerden van bedankjes voor het vastleggen tot aan kritische nootjes. Hij heeft begrip voor alle opmerkingen, “je bent bezig een documentaire te maken over 125 jaar Javaanse Immigratie. Je wilt zoveel mogelijk laten zien, de ontwikkelingen, de uitdagingen, maar je kunt niet alle facetten laten zien in 80 minuten.”

Salimin zegt dat zijn product het doel heeft om mensen te motiveren en inspireren om zelf op onderzoek uit te gaan. “Ik hoop dat mensen zichzelf proactief inzetten voor de totale gemeenschap, niet zozeer de Javaanse gemeenschap. Geen afwachtende houding aannemen of wachten op een opdracht, maar zelf aan de slag gaan. Als je het zelf kan, waarom niet? Doe het zelf!” Ook niet-Javanen hebben naar zijn documentaire gekeken, en die hadden na afloop het gevoel van ‘als jij het kan, kan ik het ook’. “Zo zijn nu een aantal mensen in Nederland ook een documentaire aan het maken.” Later in het jaar brengt de VHJI de documentaire naar andere districten. Er wordt een apart programma samengesteld voor de vertoning in Mariënburg en Tamanredjo en Lelydorp, zegt de VHJI-voorzitter.

Advertentie