Wat maakt dat je bent wie je bent? Die vraag kun je beantwoorden aan de hand van muziek. Muziek waar je mee opgegroeid bent, zit ingebakken in je herinnering en roept diepe emoties in je op. En dan blijkt identiteit een complexe zaak te zijn.
Ik ben opgegroeid met allerlei soort muziek: Sranan liedjes, Nederlandse smartlappen, soul, pop, Hindostaanse liedjes en strijdliederen.

Sommige liederen lijken uit een tijdperk dat ik afgesloten heb, maar als ik ze hoor ontroeren ze me nog steeds. In mijn marxistische periode zong ik met mijn kameraden op 1 mei op De Dag van de Arbeid De Internationale. Als ik de begintonen hoor, word ik week van binnen. Het is het gevoel van internationale solidariteit dat je verbindt met mensen over de hele wereld die dezelfde strijd voeren voor een beter bestaan. Het mooiste lied uit die tijd is toch Nkosi sikelel’ iAfrica (God zegene Afrika). Als ik dat hoor, gaat mijn vuist automatisch omhoog en moet ik denken aan een demonstratie voor de Zuid-Afrikaanse ambassade die door politie te paard uit elkaar werd geslagen en we moesten rennen om geen bullenpees op onze rug te krijgen.

Nu luister ik regelmatig naar allerlei soorten muziek als ontspanning en voor genot. Onlangs heb ik een oud Hindostaans liedje van Lata Mangeshkar gevonden. De titel is Lag ja gale. Ik heb alle versies via YouTube beluisterd – het zijn er tientallen – en ik krijg er nog steeds niet genoeg van. Het gaat over een afscheid van geliefden. Dit is een gebrekkige Nederlandse vertaling van de tekst op basis van een Engelse vertaling:


Omhels me
Want misschien beleven we nooit meer
zo een mooie nacht
Misschien komen we elkaar nooit meer tegen in dit leven
Het lot heeft ons vandaag deze ogenblikken gegund
Kijk mij diep in de ogen aan
zodat het geluk je voor altijd vasthoudt
Misschien zullen deze momenten niet meer terugkeren in je leven
Misschien gaat deze gelegenheid verloren in de toekomst
Want misschien beleven we nooit meer
zo een mooie nacht
Kom dicht bij me
Want ik zal niet steeds weer terugkeren
Zet je armen om mij heen
Laten we samen huilen
En tranen van verdriet uit onze harten laten vloeien
Misschien zal er nooit meer een regen van tranen van liefde vloeien
Misschien komen we elkaar nooit meer tegen in dit leven
Omhels me
Want misschien beleven we nooit meer
zo een mooie nacht

Eén van de mooiste versies is gezongen door een klein meisje in een film geregisseerd door Karan Johar in de serie Bombay Talkies. De film gaat over homoseksualiteit. Ze zingt een paar regels, maar zo indringend en zo mooi.
Er zijn meer van dit soort liedjes die je ziel raken en je verbinden met de cultuur waar je vandaan komt.

Suhani Raat – een prachtige nacht – is zo’n Hindostaans lied, dat wel eens het volkslied van Hindostanen genoemd wordt. Overal in de Hindostaanse diaspora zul je het tegenkomen. Een opmerkelijke versie kwam ik tegen in Trinidad. Het is uitgevoerd door een Chinese Steelband groep. De groep is heel gevarieerd in leeftijd: van heel jong tot heel oud. Een dame van middelbare leeftijd geniet zichtbaar door de hele tijd haar hoofd te laten meeswingen met het lied. Het plezier van de muzikanten is zo aanstekelijk.

Mijn dochter Pravini heeft met Raj Mohan ooit een versie gezongen van Suhani Raat waarbij ze een Engelse bewerking heeft gemaakt van de tekst. Eerst vond ik dat dat niet kon. Suhani raat mag je niet vertalen, maar toen ik haar versie hoorde vond ik het geweldig poëtisch. Het is net als bij de Chinese steelband. Iedereen maakt een eigen variant en iedere variant voegt weer een beetje schoonheid aan het lied.

Sandew Hira

p.s. Dit is mijn laatste column voor Starnieuws. Ik ben begonnen aan een nieuwe reis in mijn leven naar de wereld van internationale wetenschap en activisme. Die nieuwe reis valt samen met mijn afsluiting van een traject van dialoog en verzoening dat ik een jaar geleden ben begonnen en waar de columns een belangrijke rol hebben gespeeld. Het Comité Slachtoffers en Nabestaanden van Politiek Geweld neemt het werk van dialoog en verzoening over. Ik zal ze blijven steunen waar ik kan. Eind dit jaar lever ik het rapport op van dit traject. Het is een strijd geweest dat gepaard is gegaan met veel discussie, educatie en emotie. Het verdient een einde waarbij spanning kan plaatsmaken voor rust en reflectie.

Advertentie