Op zaterdag 7 februari jl. was ik een van de 200 deelnemers aan een seminar georganiseerd door de Surinaamse Ambassade te Den Haag. Een belangrijke vraag tijdens dit seminar was “hoe de Surinaamse diaspora in Nederland te betrekken bij de nationale ontwikkeling van Suriname?”.
De tijdelijke zaakgelastigde mw. L. Redan heeft daartoe o.a. een stappenplan -Diaspora Roadmap- gepresenteerd en de aanwezigen opgeroepen daar verder uitwerking aan te geven. Deelnemers konden zich na afloop op grond van hun expertise en wellicht affiniteit met een vakgebied registreren voor een van de werkgroepen.

De keynote speaker van het seminar – dhr. W. Lackin, minister van Buitenlandse Zaken- heeft de seminardeelnemers via Skype toegesproken. Een aantal punten uit zijn toespraak die voor het vervolg van dit artikel relevant zijn, vat ik kort samen.
1. De lange termijn ambitie van Suriname is het land te verbinden met 12 andere Latijns Amerikaanse landen zowel via land, water als technologie. Ik vat 'verbinden' in deze context breder op dan alleen een fysieke verbinding door een brug over de Corantijnrivier of snelweg, maar het kan ook gaan om economische samenwerking, als regio de politieke agenda bepalen etc.
2. Er zijn verschillende sectoren geïdentificeerd waar sprake is van groei waaronder landbouw, ICT, mining, olie en energiesector;
3. Met een bevolking van 500 duizend personen is gebrek aan uitvoeringscapaciteit, een handicap om de ambities van de Surinaamse regering te realiseren;
4. De Surinaamse diaspora is heel belangrijk voor de ontwikkelingsstrategie van Suriname;
5. De “1+3+6 ontwikkelingsstrategie” die China voor het Caribisch Gebied onlangs heeft uitgestippeld is een voorbeeld waarlangs alle (human) resources benut kunnen worden;
6. Er dient een structuur ontwikkeld te worden voor communicatie en dialoog tussen de Surinaamse regering en de diaspora gemeenschap.

Ik vind het een prima initiatief van de Surinaamse regering om talenten van de Surinaamse gemeenschap aan te wenden voor verdere ontwikkeling van het land. De toonzetting en energie van mensen die het diaspora initiatief hebben genomen was ook positief meedenkend.

Diaspora capaciteit onvoldoende
Is het aanboren van de capaciteit van de Surinaamse diaspora voldoende om de ambities die de minister heeft genoemd te realiseren? Of is er tegelijk ook wat anders noodzakelijk om aan de ontwikkelingsambities van Suriname te voldoen?
Het merendeel van de Surinaamse diaspora is in Nederland te vinden. Het gaat om circa 350 duizend personen inclusief de tweede en derde generatie. 98% van de Surinaamse diaspora heeft de Nederlandse nationaliteit. Met de introductie van Wet Personen van Surinaamse Afkomst (PSA) is een flinke hobbel weggenomen om dit deel van de diaspora te betrekken bij ontwikkelingen in Suriname. Echter, slechts een beperkt percentage van de Surinaamse diaspora zal die stap maken. Mijn waarneming onder de seminar deelnemers was dat de jonge Surinaamse high potentials er nauwelijks waren. Het waren de veertigers, vijftigers en 60-plussers. Natuurlijk is het voor de gepensioneerden prettig om een tijdje in de zon te vertoeven. Maar daarmee wordt de ontwikkeling waar minister Lackin over sprak niet ondersteund.

Een belangrijke opgave voor de regering/Surinaamse ambassade is hoe de binding en betrokkenheid met de 20-tigers en 30-tigers van Surinaamse afkomst te organiseren? Een ander punt dat ook tijdens het seminar is gemaakt, betreft de mismatch tussen kwalificaties die Suriname nodig heeft en wat de Surinaamse diaspora te bieden heeft. Kortom, zowel de omvang als de kwaliteit van het beschikbare human capital (kennis, netwerk en geld) onder de Surinaamse diaspora zijn onvoldoende om de ambities van de Surinaamse regering waar te maken. Volgens mijn inzichten is het verbinden van de diaspora met ontwikkelingsdoelen van Suriname een aanpak die slechts ten dele tot succes zal leiden.

Andere benadering
De vraag is volgens mij niet “welke diaspora strategie bijdraagt aan de ontwikkelingsambities van de Surinaamse regering?”. Waar het daadwerkelijk omgaat, is een antwoord op de vraag “waarmee verdient Suriname haar geld in 2040? Is het nog steeds de goudindustrie? Is het de toerisme sector? Visserijvangst? Is het …?
Anders gesteld, wat voor soort economie en daarbij behorende ondernemingen willen we in het Suriname van 2040? En welke mensen, competenties zijn dan nodig? De vraag stellen is deze ook beantwoorden. De basis voor het antwoord bestaat uit maken van een strategische analyse van groei sectoren, het maken van keuzes door politici en de vertaling van die keuzes naar de human capital die nodig is.

Het rapport van de Centrale Bank van Suriname voor een nieuwe Country Partnerschip Strategy 2015-2018 bevat relevante data voor een dergelijke analyse op lange termijn. Het maken van de strategische analyse dient georganiseerd te worden waarbij betrokkenheid en inbreng van verschillende stakeholders uit de samenleving nodig is. Een tweede aspect van deze strategische lange termijn analyse is dat het Onderwijs vervolgens op de toekomstige vraag ingericht dient te worden. Maar zoals ik hierboven al schreef, de geringe omvang van de bevolking maakt dat het 'binnenlandse reservoir' alleen niet voldoende zal zijn om de verschillende ontwikkelingsambities te realiseren.

Samenhangend en lange termijn gericht
De speech van minister Lackin in het seminar getuigt van een lange termijn agenda. Hij roept de Surinaamse diaspora op om daar verder invulling aan te geven. In tegenstelling tot slechts een focus op de diasporagemeenschap pleit ik voor een drie-sporen aanpak.
1.Investeren in de kwaliteit en infrastructuur van het onderwijs en scholingsvoorzieningen.
Deze investering is primair gericht op de huidige en toekomstige jongeren in Suriname. In een ingezonden stuk van 29 november 2014 heb ik hierover al uiteengezet. Onderwijs is een lange termijn aanpak; het levert dus geen oplossing voor projecten die de regering de komende vijf jaar wil uitvoeren. Maar de regering kan nu wel kiezen voor investeringen die over 25 tot 30 jaar rendement zullen opleveren. De recente oprichting van de nationale training authority door de minister van Onderwijs dhr. A. Adhin en zijn initiatief om in samenwerking met India een Open Universiteit op te zetten zijn betekenisvolle acties.

2. Aanboren van het diaspora potentieel.
Dit biedt zowel op de korte als middellange termijn perspectieven voor ontwikkeling. In de casus die de financieel directeur van het AZP, Mw. C. Marica op het seminar heeft gepresenteerd is uitgewerkt hoe voor de sector gezondheidszorg partnerschappen en kenniscirculatie tot stand zijn gekomen met Nederlandse Academische Medische Centra en (Surinaamse) medisch specialisten. Soortgelijke aanpakken kunnen ook in andere groei sectoren worden toegepast. Het is goed om van elkaar te leren en niet steeds het wiel opnieuw uit te vinden. Van belang is dat de Surinaamse instituten aangeeft waar de behoefte ligt en dat binnen de diaspora gemeenschap geïnventariseerd is wie wat te bieden heeft. Ik heb eerder betoogd dat het benutten van het diaspora potentieel -vanwege de geringe omvang- onvoldoende is om de ontwikkelingsambities te halen. Er is dus meer nodig dan Onderwijs en de human capital van de Surinaamse diaspora.

3. Dat brengt mij op een derde aspect voor een samenhangende en lange termijn strategie, namelijk het ontwikkelen van een visie op arbeidsmigratie.
Wil de Surinaamse regering haar ontwikkelingsambities waar maken, dan ontkomt men niet aan import van arbeidskrachten. Dat is anno 2015 al het geval. Er zijn Chinezen werkzaam in de bouwsector en infrastructuur, detailhandel; Brazilianen in de goudsector, Haïtianen in de landbouwsector, verpleegkundigen uit de Filipijnen in de gezondheidssector etc. Het is aannemelijk dat arbeidsmigranten in bepaalde sectoren van de arbeidsmarkt nu Surinaamse werkzoekenden verdringen. In andere sectoren vullen zij juist de tekorten die er zijn op. Een visie op arbeidsmigratie gaat in het geval van Suriname verder dan vraag-aanbod en verdringingseffecten op de arbeidsmarkt.

Suriname heeft een relatief kleine bevolkingsomvang; de diversiteit onder de bevolking is groot. Op de indiaanse bevolkingsgroep na zijn alle bevolkingsgroepen geïmporteerd. Je kunt stellen dat Suriname van oudsher een migratiesamenleving is. De tijdsperiode waarover de verschillende groepen naar Suriname gehaald zijn beslaat ruim 150 jaar. Vervolgens is er ook nog zo’n 100 jaar overheen gegaan waarin de verschillende groepen zich tot elkaar zijn gaan verhouden. Het proces van natievorming is nog volop gaande.
Migratiebewegingen uit de afgelopen decennia elders in de wereld laten zien, dat door moderne transportmogelijkheden in relatief korte tijd grote groepen mensen zich (tijdelijk) in een ander land kunnen vestigen. Voor het ontwikkelen van een visie op arbeidsmigratie in de specifieke situatie van Suriname is het van belang om stil te zijn bij de demografische samenstelling op lange termijn en de betekenis daarvan voor de sociaal culturele verhoudingen. Een simpele vergelijking met Dubai met een relatief kleine autochtone bevolking en het drievoudige daarvan aan arbeidsmigranten is een te eenvoudige redenering.

Ik behoor tot die diaspora gemeenschap in Nederland en voelde mij aangesproken door de boodschap van het seminar op 7 februari jl. Ik hoop met het delen van mijn inzichten over het betrekken van de Surinaamse diaspora daarin een kleine bijdrage te hebben geleverd. Ik pleit voor een drie sporen aanpak waarvan het betrekken van de diaspora een onderdeel is. Naast bestuurlijke stabiliteit wens is dat de keuze voor een samenhangende lange termijn aanpak bijdraagt aan meer welvaart voor iedereen in Suriname. Het is aan leiders in Suriname om verstandige beslissingen te nemen en keuzes te maken.


Stanley Ramkhelawan is arbeidsmarktstrateeg
en werkzaam als Programma manager regionaal arbeidsmarktbeleid in de Drechtsteden.

Advertentie