Ik wil enige kanttekeningen plaatsen bij de artikelen van twee mensen die ik respecteer, Prof. Wekker en Mr. Eersteling, die op de site van Starnieuws zijn geplaatst. Prof. Wekker is een wetenschapper, van wie ik werken in publicaties heb geciteerd. Ik ken Mr. Eersteling als een grotere broer uit mijn geboorteplaats Brokopondo. De aanleiding van het eerste artikel is het lied 'Bullet'. In haar artikel benadrukte Wekker de rol die christelijk fundamentalistische groepen in het Westen (lees: VSA) spelen in het ontwikkelen van homohaat. Zij eindigde haar artikel met een nogal lage dunk voor religie, die niet past bij een hoog opgeleide bevolking.

Mr. Eersteling benadrukte de beknottende werking van godsdienst in Suriname. Ik wil met hen van mening verschillen op een aantal zaken die zij hebben gepresenteerd. Ik zal in mijn opmerkingen de LGBT-kwestie echter niet bespreken.
1. Het lied ‘Bullet’ is geen vertolking van de boodschap van het christendom
Geen enkele christelijke kerk in Suriname zou ‘Bullet’ een plaats geven in haar erediensten of sanctioneren. King Koyeba is geen kerkelijke vertolker of predikant. Hij mag daarom niet vergeleken worden met Ugandese predikanten.
2. De situatie in Uganda is niet juist weergegeven:
1. David Kato werd niet vermoord door fundamentalistische christelijke groepen. Hij werd vermoord door Nsubuga Enoch, die zelf homo was. Volgens Enoch had Kato hem niet betaald voor seksuele diensten die hij aan hem had bewezen. Enoch werd voor zover ik me kan herinneren, wel veroordeeld tot een gevangenisstraf van 30 jaren.

2. Het is jammer dat Prof. Wekker de film ‘God Loves Uganda’ van de Afro-Amerikaanse gay persoon Roger Ross Williams als bron heeft aanbevolen om de situatie in Uganda te beoordelen. Williams had een heel duidelijke agenda bij het maken van zijn film, namelijk: afkeer van het christendom (waarin hij was opgegroeid) en promotie van ‘gay-rechten’. Hij koos daarom ook mensen die pasten binnen zijn agenda. Kapya Kaoma en Christopher Senyonjo, waren de helden in de film, want zij traden op tegen de ‘anti-homo’ invloeden van ‘het Westen’. Martin Ssempa, aan de andere kant, was de boosdoener. Hij was een van de voorvechters van de anti-homo wet in Uganda.

Al deze drie mannen waren producten van Amerikaanse hoger-onderwijsinstellingen. Kaoma en Senyonjo studeerden aan liberale theologische instituten, die een pro-gay agenda propageerden. Hun studenten deden hetzelfde in Uganda. Christopher Senyonjo werd daarom door de Anglicaanse kerk geëxcommuniceerd. Ssempa studeerde aan een ‘Fundamentalistische’ instituut. Dat instituut sprak echter publiekelijk haar afkeuring uit over Ssempa’s betrokkenheid bij de anti-gay wet, nog voordat de wet in 2013 aan het parlement werd aangeboden, omdat het tegen die wet was. Niet zijn opleiding aan een Westers Fundamentalistisch instituut, maar zijn ervaringen in Uganda zelf hebben een invloed op hem gehad. Kaoma en Senyonjo werden wel door het liberale Westen ondersteund.

3. Het is niet juist dat de International House of Prayer (IHOP) een anti-homo agenda heeft gebracht naar Uganda, zoals Williams heeft ‘bewezen’ in zijn film. IHOP heeft de anti-homo activiteiten ondersteund, maar Martin Ssempa, de eerder genoemde Ugandese kerkleider, is een van de motoren geweest achter de anti-homo agenda. De keuze van Williams om IHOP in die film het christendom uit het Westen te laten vertegenwoordigen, kan niet op een goede manier verantwoord worden. Hoewel ik als christen niet altijd eens ben met de methoden van sommige christenen, mag de rol die zij gespeeld hebben en nog steeds spelen in de ontwikkeling van Uganda en andere landen niet onderschat worden.

Invloed van het christendom in Suriname
1. Prof. Wekker merkte terecht op dat zij geen expert is in de invloed van de kerk in Suriname. Jammer dat zij wel een oordeel erop meende te moeten geven. Want daarbij beging zij de fout kerken en organisaties in haar bespreking te betrekken die niets te maken hebben met het probleem waarover zij sprak. Zij trok een lijn vanuit Uganda naar Suriname die er niet bestaat. Zij had een definitie moeten geven van het Christelijk Fundamentalisme, dat ze soms gelijk stelt met Volle Evangelie. Verder had zij duidelijk moeten maken waarom zij de volgende organisaties betrekt bij haar bespreking: SIL, Summer Institute of Linguistics, Peace Corps, de Agape beweging en Jesus’ students. Een gerespecteerde hoogleraar als Wekker zou dingen beter moeten onderzoeken. Een verontschuldiging aan deze organisaties zou een goed gebaar zijn.

2. Mogen wij zonder een wetenschappelijk onderzoek een stevige connectie propageren tussen de Marrons, fundamentalistische kerken (=Volle Evangelie?) en King Koyeba? Goed: Koyeba is marron, maar welke Volle Evangelie kerk vertegenwoordigt hij? Op welke wijze hebben ‘buitenlanders’ zijn kerk beïnvloed? Laten we wachten op een onderzoek, indien die er komt, voordat er zelfs gespeculeerd wordt over de rol die de overheid zou moeten spelen in de boodschap van de kerken. Het lijkt wel een advies vanuit het Westen!
3. Waarom mogen er op kerst, een feest waar er gedacht wordt aan de geboorte van Christus, geen christelijke liederen gezongen worden in het openbaar? DSB heeft het goed gedaan door op een gedenkdag van de geboorte van Jezus Christus over Hem te zingen. Het beoefenen van godsdienst in het openbaar is gelukkig nog niet verboden.

Bezwaren
1. Prof. Wekker besluit haar artikel met een aantal bezwaren. Gelovigen hebben volgens haar het ‘vermogen om zelf na te denken aan de kerk overgedragen.’ Is dit waar? Overigens zijn alle wetenschappers mensen die ook nadenken over wat anderen voor hen hebben nagedacht. Zij leveren hun eigen bijdrage, maar die wordt niet gerespecteerd indien zij niet in gesprek zijn geweest met anderen. Zij hebben niet alles zelf onderzocht, zij nemen heel wat aan van mensen die er voor hen zijn geweest. De neutrale, onafhankelijke rede, die zonder enige invloed zaken onderzoekt, bestaat er niet! Niet in de kerk en ook niet daar buiten! Mr. Eersteling: Alle wetenschappers worden gedreven door terechte of onterechte metafysische vooronderstellingen. U en Wekker hebben die ook. In uw geval het atheïsme, dat haar identiteit heeft in wat het niet is, namelijk ‘geen theïst’.

2. Wat de uitleg van de Bijbel betreft. Er zijn genoeg verklaringen, die wel degelijk rekening houden met taal, context en tijd. Jaarlijks promoveren er nog steeds duizenden in verschillende delen van de wereld op onderwerpen die te maken hebben met de Bijbel! Ook in Suriname wordt er theologisch onderwijs verzorgd. Ter uwer informatie: er zijn ook genoeg, eerlijke atheïsten geweest die het christendom hebben bestudeerd. Velen zijn zo eerlijk geweest om te luisteren naar de heilige teksten in hun eigen context. De voormalige Cambridge en Oxford professor C. S. Lewis was een voorbeeld daarvan.

3. Kerken zijn ten tijde van de slavernij in de fout gegaan. Prof. Wekker, er zijn genoeg mensen geweest vanuit de kerken zelf die deze fouten aan de kaak hebben gesteld. (e.g. William Wilberforce). Er is dus sprake van zelfkritiek. In ons eigen Suriname heeft ds. J. W. Kals reeds in de eerste helft van de 18de eeuw deze misstanden publiekelijk veroordeeld. Verschillende Surinaamse theologen hebben in de jaren 60 van de vorige eeuw dat ook gedaan! Er zijn op verschillende momenten niet slechts excuses, maar ook belijdenis van zonden geweest over de rol van de kerk in de slavernij (Katholieke Kerk 1982 en 1992; Anglicaanse kerk 2006; de kerken van de Reformatie, 2007)!

4. Ik verschil met nadruk van mening met de opvatting van Prof Wekker en Mr. Eersteling dat het geloof alleen bij mensen met een lage opleiding een rol speelt en van belang is. Ik kan me niet voorstellen dat u beide, zulke goed opgeleide mensen, ervan uitgaan dat mensen die vasthouden aan het historisch christendom al bij voorbaat een lager onderwijspeil hebben. Wat denkt u van christen wetenschappers als Copernicus en Galilei? Waarom kunnen mensen die goed opgeleid zijn niet tot de conclusie komen dat zij navolgers van Jezus Christus moeten zijn? Waarom mogen zij zich niet overgeven aan Hem en zijn boodschap? Ik hoop niet dat uw conclusie een soort ‘christofobie’ is.

5. Ik vind het ten slotte zeer vreemd dat de hoogleraar een lied dat niet gesanctioneerd is door de kerk gebruikt om af te geven op religie en het christendom, in het bijzonder. Het christendom verkondigt een boodschap van liefde voor de mens. Echter is de boodschap van liefde niet hetzelfde als de postmoderne tolerantie die sommigen prediken. En aan Mr. Henny Eersteling: het christendom wordt wel degelijk door de bril van godsdiensthistorici en filosofen bestudeerd. Echter zijn die disciplines: afstandelijk, descriptief en niet normatief. Het christendom zal in elke generatie vanuit een ‘insider’ theologisch-perspectief moeten worstelen met haar eigen boodschap, in gesprek met haar eigen verleden, tegenwoordige omgeving en normatieve bronnen. Hedendaagse christenen mogen niet dezelfde fout maken die het Westerse christendom heeft gemaakt. Zij heeft toegegeven aan de idealen van de 'Verlichting' en heeft God verdreven van haar openbare samenleving en de mens, de "ik", het middelpunt gemaakt van haar bestaan. Misschien moeten we, Mr. Eersteling, deze ontwikkeling godsdiensthistorisch vergelijken met de traditionele gemeenschappen die zeggen dat de schepper - God, de door hem geschapen wereld heeft verlaten en de regering ervan heeft overgelaten aan de mensen, hun voorouders en de geesten om hen heen. Ik zie niet in waarom het verdrijven van God uit de samenleving te maken heeft met een hogere vorm van beschaving, wanneer traditionele gemeenschappen dat veel eerder gedaan hebben!


Prof. dr. Franklin Jabini,
Een volgeling van Christus en een dankbare Surinaamse christen.

Advertentie