In 2002 braken in Antwerpen, België, rellen uit nadat een 27-jarige Marokkaanse leerkracht werd vermoord door zijn racistisch Belgische buurman. In de confrontaties staan de televisiebeelden gegrift van politie korpschef Luc Lamine tegenover activist Dyab Abou Jahjah. Abou Jahjah groeide uit tot de schrik van witte Belgen. In debatten, discussies en polemieken was hij de scherpe tong die geen blad voor de mond nam. Voor veel jonge allochtonen was hij de held, de Malcolm X. De Belgische premier Verhofstadt noemde hem een gevaar voor de Belgische samenleving. Hij werd gearresteerd, in de gevangenis gegooid en voor het gerecht gesleept. Uiteindelijk werd hij vrijgesproken.

In Nederland was Abou Jahjah een geliefde spreker bij jonge migranten en een gevreesde debater bij de witte media. Zijn imago was die van de angry young man die ieder moment gewelddadige acties zou kunnen beginnen. Onder druk van de repressie tegen hem in België besloot hij in 2006 terug te gaan naar Libanon. In 2013 keerde hij definitief terug naar België, waar hij met open armen werd ontvangen. Ex korpschef Luc Lamine verwelkomde hem met de boodschap dat als België hem beter had behandeld, een aantal jongeren mogelijk niet naar fundamentalisme zou zijn gegroeid en Abou Jahjah hun radikalisme in democratische banen had kunnen leiden.

Ik ontmoette Dyab Abou Jahjah in 2002 in Antwerpen, toen ik hem interviewde voor een documentaire voor de Nederlandse Moslims Omroep. We hadden losjes contact.
Toen hij in Libanon was, had hij contact met me opgenomen in het kader van een campagne voor steun voor Hamas. Dat zag ik toen niet zitten, omdat ik niet geassocieerd wilde worden met het imago van Hamas als een terroristische organisatie. Achteraf gezien was dat verkeerd van mij. Hamas is een legitieme verzetsbeweging van het Palestijnse volk. Dyab had gelijk.

Een paar maanden geleden kregen we weer contact met elkaar. Ik had in België een cursus Decolonizing The Mind gegeven waaraan vrienden van hem hadden deelgenomen. Via de mail probeerden Dyab en ik een afspraak te maken, wat moeizaam ging. Uiteindelijk ontmoetten we elkaar op een solidariteitsdemonstratie met Palestina in Amsterdam en maakten een lunchafspraak in Rotterdam.
We zaten in een Javaans restaurant aan de Kruiskade en spraken een paar uur met elkaar over een reeks onderwerpen: decolonizing the mind, de sociale strijd in België en Nederland, de radicalisering van jongeren, de ontwikkelingen in Europa. We wisselden onze analyses uit en zagen veel overeenkomsten. De multiculturele samenleving is een feit en gaat niet meer weg. In de grote steden van Engeland, Nederland, Frankrijk of België vindt een demografische en sociale kentering plaats met diaspora-gemeenschappen die hun politieke opvattingen niet alleen baseren op wat er in Europa gebeurt, maar wat er in de wereld gebeurt. De strijd tussen assimilatie en diversiteit is een strijd tussen een Europa dat terug wil naar het oude koloniale beeld van de superieure witte man en een Europa dat gaat naar een toekomst met nieuwe beelden van tolerantie, respect en gelijkwaardigheid.
Dyab had een idee: de oprichting van een organisatie, een beweging voor sociale verandering: Movement X. Of ik hem wilde joinen?
Ik zei onmiddellijk 'ja'. Ik had geen visiedocument nodig. Het prettige gesprek, zijn open houding, de wijze waarop hij omgaat met meningsverschillen, zijn opstelling t.a.v. cruciale vraagstukken hadden me al overtuigd.
Anton de Kom schreef in Wij Slaven van Suriname over “dat ene machtige woord dat ik leerde in den vreemde: organisatie”. Als individu betekenen wij niet veel en zijn we één losse vinger van een hand. Maar als we de vingers bundelen, wordt de hand een vuist.

Eeuwenlang is nagedacht door leiders van onderdrukte groepen over organisatie: losse bewegingen, voorhoede/kaderorganisaties, netwerken, politieke partijen, guerilla-groepen etc. Ik vroeg Dyab wat voor organisatie hij voor ogen had. Zijn antwoord heeft me nog meer over de streep gehaald: “Ik weet het niet. Daarom heet het movement X. We gaan experimenteren en al doende leren hoe het moet.”
Ik bewonder Dyab voor zijn moed en doorzettingsvermogen. Een organisatie bouwen met activisten is niet altijd leuk. Het is waar, je werkt samen met mensen aan een betere toekomst voor onze kinderen. Je ontmoet leuke en inspirerende mensen. Maar soms is het ook een pain in the ass. Leiderschap, karakterproblemen, individuele hebi’s, je moet er maar mee dealen als je zo’n beweging opzet en leidt.

Ik ben laf en durf me niet aan te melden voor (verkiesbare) bestuurlijke posities, maar wil graag ondersteunen vanuit mijn kracht: denken, analyseren en mijn netwerken en mogelijkheden inzetten ter ondersteuning van Movement X. Vandaar deze column. Movement X wil ook in Nederland afdelingen opzetten. Ik hoop dat we erin slagen om jonge mensen van verschillende groepen bij elkaar te brengen en te binden. Aan de ideeën zal het niet liggen. Movement X pleit onomwonden voor quota-regelingen om de werkloosheid te bestrijden. Ze pleit voor maatregelen om alle symbolen van het koloniale verleden uit het openbare leven en het educatieve systeem te verwijderen en voor herstelbetalingen. Ze pleit voor een boycot van Israël. Kortom, een juist eisenprogramma voor deze tijd.

Voor meer informatie en om je aan te melden voor Movement X, ga naar movementx.org

Sandew Hira

Advertentie