De zoektocht naar het massagraf van 1902 is niet nieuw. Dertig jaar geleden, in 1983, kwam het initiatief van minister Glenn Sankatsingh van Onderwijs en Volksontwikkeling. Er zijn toen proefboringen gedaan in het rietveld op advies van de toenmalige directie van de suikeronderneming.

“Maar die directie had het ook van ‘horen zeggen’,” zegt archeoloog Benjamin Mitrasingh die in 2011 is aangetrokken door de Stichting Hindostaanse Immigratie om te gaan zoeken naar het graf. “Er waren verhalen dat het lichaam van directeur James Mavor bij elkaar moest worden geharkt...” Ook andere directies bleken volgens de wetenschapper niet meer te weten. “Zelfs over de opstand van 1902 waren ze slecht geïnformeerd. Zo iets van ‘Opstand, welke opstand’?”

Mitrasingh zegt aan Starnieuws dat aan de hand van verhalen en documentatie blijkt dat het aantal slachtoffers van zeventien dat steeds wordt aangegeven niet klopt. Uit zijn gevolgtrekking vloeit voort dat de meeste namen van de slachtoffers van de schietpartij van de Nederlandse militairen op het ‘Monument van de Gevallenen’ niet klopt. Hij onderbouwt zijn stelling met “ elke bewoner van een land, dus ook van Suriname, heeft minstens twee namen. Op het monument komt maar één naam voor.”

'Echte' onderzoek
De archeoloog vertelt dat er ooit een sloot van een halve cirkel is gegraven in het rietveld waar opvallend veel koningspalmen voorkomen. Daar liep ook een spoorbaan, “waarvan alle rails nu blijkbaar kwaadwillig zijn verwijderd. “De hele operatie moest gebeuren buiten het gezichtsveld van de kampongbewoners. Zeven Nederlandse militairen hebben toen de ‘grote’ kuil gegraven voor vijftien en niet zeventien lijken. Toen waren de kampongbewoners dominant Hindostanen.” Mitrasingh wijst erop dat een hervatting van de slotfase van het archeologisch onderzoek daarom heel nauwkeurig moet geschieden. “Er is al ontbost en onderbost en nu pas begint het ‘echte’ onderzoek.”

Op 30 juli 1902 zijn contractarbeiders doodgeschoten toen zij in opstand kwamen tegen de heersende leiding. De directeur van plantage Mariënburg, James Mavor, werd doodgekapt en de Nederlandse militairen togen naar de plantage om de daders op te pakken. Het geweld nam toe nadat andere contractarbeiders probeerden te verhinderen dat de vermoedelijke daders werden meegenomen. De mensen die omkwamen tijdens deze opstand zijn ergens in een massagraf gedumpt waarna hun lichamen met ongebluste kalk zou zijn bedekt. Het graf ligt op de plantage zelf.

Advertentie