starnieuws

Heeft de Brokopondo Overeenkomst nog rechtskracht?

23 Jun 2014, 08:00
Op 27 januari 1958 tekenden Gouverneur Jan van Tilburg en minister-president Johan H. Ferrier met Suralco/Alcoa de Brokopondo Overeenkomst (BO) precies 56 jaar geleden en nog 19 jaar te gaan voordat het 75 jarige akkoord in 2033 zal zijn geëxpireerd. (GB 1958 No. 4).
De regering van Suriname heeft toen onderhandeld over het stichten van een waterkrachtwerk (W.K.W) en een regeling betreffende het verstrekken van concessies tot het winnen van Bauxiet en het oprichten in Suriname van bijbehorende verwerkingsbedrijven.

In de algemene opzet van de BO zijn in de overwegingen nog te lezen “dat partijen een gemeenschappelijk belang zien in de ontwikkeling van het waterkrachtpotentieel in Suriname, in de mogelijkheid de winning van bauxiet in Suriname uit te breiden en de verwerking van ruwe bauxiet tot aluminium binnen Suriname te doen plaatsvinden”. In het kort komt het erop neer dat de bestanddelen van de BO inhoudelijk zijn:
1.Brokopondo plan, waarbij het voornaamste erin gelegen heeft voor het realiseren van het Waterkrachtwerk (W.K.W) en transmigratie van dorpen e.d.;
2. Tapanahony-project (met aflopende optie);3. Opleiding van personeel;
4. Aluminiumreductiebedrijf; 5.Aluinaardefabriek; 6.Exploraties en concessies en 7.Arbitrage

In artikel I lid 8 (BO) is expliciet opgenomen, dat; “Alle energie, die opgewekt wordt door het W.K.W. met uitzondering van hetgeen voor Suriname is gereserveerd in lid 9 van dit artikel, zal geheel beschikbaar zijn voor Suralco, ten gebruike van haar eigen bedrijven of ondernemingen en voor al haar werkzaamheden, die daaruit voortvloeien of daarmede op enigerlei wijze verband houden. Suralco zal niet het recht hebben enige gedeelte van die energie aan derden te verkopen of op andere wijze af te staan”. Ook zou er een Beheersorgaan (Authority) en een Vernieuwingsfonds in het leven worden geroepen. Aan deze twee zaken is nimmer invulling gegeven.
De BO, die kracht van wet heeft, draagt alle bestanddelen van een overeenkomst, die als één geheel gelezen moet worden en is ondeelbaar. De BO bestaat integraal uit 7 punten en zal ook op deze wijze gelezen en begrepen moeten worden.

Indien één van de punten in de overeenkomst niet meer bestaat en/of uitgevoerd is, bestaat theoretisch deze overeenkomst niet meer, althans zullen partijen wederom aan tafel moeten zitten om dan een nieuwe gewijzigde overeenkomst aan DNA aan te bieden voor goedkeuring en sanctionering.
Wat we hebben zien gebeuren in de loop der jaren, dat de Staat Suriname zich onder alle omstandigheden sterk heeft gemaakt en bijna aan alle voorwaarden van Suralco voldaan door het blijven verlenen van exploratierechten en concessies en het toestaan van belastingvermindering. Daarentegen heeft Suralco systematisch alle 'bedrijfsvreemde’ onderdelen die voor haar niet meer winstgevend bleken te zijn, gesloten of afgestoten.
De concessiehouder met rechten en plichten is Suralco gebleven, waarvan het graven van bauxiet is uitbesteed aan een internationaal bedrijf, het vervoeren van het bauxiet aan een locale transportbedrijf en alle andere werkzaamheden aan lokale contractors zijn uitbesteed.

Suralco heeft nog behouden, een aluinaardefabriek en een administratiekantoor van locale- en internationale directie en staf, die als administrateurs de inkomsten en uitgaven van het bedrijf bijhoudt.
Door het sluiten van de potrooms -aluminiumreductiebedrijf- in de jaren 80 en alle andere energie verslindende operaties, werd het overschot aan opgewekte energie alleen maar groter, die aan de Staat Suriname verkocht moest worden.
Suralco, contractueel een mijnbouwbedrijf als beheerder van exploratie- en concessierechten is thans verworden tot een administratiekantoor/outsourcing bedrijf, waarbij het leveren van energie tot haar ‘core-business’ als kernactiviteit gerekend mag worden.

Uitgangspunten van een overeenkomst blijven tijdloos altijd bestaan. In deze is de vraag leidend en gerechtvaardigd om te stellen, dat het doel waarvoor de realisatie van de W.K.W. noodzakelijk was, namelijk het opwekken van goedkope energie voor de aluminiumreductiebedrijf tot het vervaardigen van aluminium is Suriname.
Nu dat niet meer bestaat, staat de doelen, de grondslag en duur van de overeenkomst van 75 jaar onvoorwaardelijk meteen op de helling en heeft deze bespreekbaar gemaakt voor vernietiging, ontbinding en/of herschikking.
Anno 2014 wordt de Staat Suriname waarvoor ze de afgelopen 57 jaar keihard aan heeft meebetaald voor de realisatie van W.K.W., met het mes op de keel geplaatst om dure investeringen ten behoeve van de Suralco te plegen, zodat zij weer aan goedkope energie komen en mogelijk wederom voor ons te verkopen.

In Artikel XVII van de BO wordt ook gemeld dat partijen deze overeenkomst kunnen aanvullen of wijzigen.
Is eindelijk niet de tijd aangebroken om aan tafel te gaan zitten om reparatie van wetgeving mogelijk te maken en met voortschrijdend inzicht de Staat Suriname te behoeden van toekomstige juridische blunders en misstappen.
Onder druk van de tijd zullen we vooral met wijsheid als belangrijke richtsnoer moeten denken en handelen, waarbij de wijze woorden van Professor Anthony Caram doorslaggevend kunnen zijn, “dat maatschappelijke onrendabele oplossingen niet zinvol lijken en dat het belang van deze industrie voor de Surinaamse economie in de loop der tijd fors is afgenomen, maar geen fatale calamiteit voor onze economie zou betekenen en dat in belangrijke mate de huidige en voorgenomen investeringen in de olie- en goudsector gecompenseerd worden.

Mr. Ramesh A. Malahe

Advertentie